آشنایی با انواع سرم های تزریقی
سرمها بر اساس ماده ی تشکیل دهنده به انواع زیر تقسیم می گردند:
- سرم نمکی
شامل سرمهای زیر می باشد: الف)نرمال سالین یا نمکی ساده ب)سدیم کلراید
به منظور جبران کمبود مایعات بدن مانند اسهال ، استفراغ و خونریزی ها و همچنین بالا بردن فشار خون در افرادی که سابقه فشار خون ندارند و بنا به دلیلی مثل گرسنگی یا شنیدن خبری ناگوار دچار افت فشار خون شده اند ،مورد استفاده قرار میگیرد.
در مواقع لزوم نیز برای تخلیه محتویات داخل روده بیمار قبل از اعمال جراحی (انما یا تنقیه)،کاربرد دارد.
2- رینگر زرد رنگ
سرم رینگر علاوه بر دارا بودن NaCl (سدیم کلراید) به مقدار مشابه در سرم نرمال سالین حاوی مقادیری K+ (پتاسیم)و Ca++ (کلسیم) می باشد.
بنابراین با تزریق رینگر به همراه سایر محلولها مقادیری از پتاسیم مورد نیاز بیماران تامین می گردد. غالبا ربنگر را محلولی متعادل شده یا نگه دارنده می نامند.
در جایگزینی الکترولیتهای از دست رفته، در مواردی که از دست دادن یون کلر بیشتر از یون سدیم باشد;
در تغذیه وریدی کوتاه مدت به همراه سایر محلولهای تزریقی;
در درمان دهیدراتاسیون ناشی از اسیدوز دیابتی;
مورد استفاده قرار گرفته و همچنین در جایگزینی مایعات از دست رفته در حین عمل جراحی درصورت نبودن رینگرلاکتات محلول مناسبتری نسبت به سایر محلولهای تزریقی است.
در شوک هیپوولومیک نیز بر سایر محلولهای قندی نمکی ارجحیت دارد.
3-رینگر لاکتات
این سرم الکترولیت و جانشین شونده پلاسما است. این سرم چند الکترولیتی است و شامل سدیم ، پتاسیم ، کلسیم ، کلر و لاکتات می‌باشد.
رینگر لاکتات یک محلول یونی است که حجم خون را افزایش داده و تعادل آب و الکترولیتها را برقرار می‌سازد.
یون لاکتات موجود در این فرآورده که به سرعت به یون بی‌کربنات متابولیزه می‌شود، در تنظیم تعادل اسید – باز دخالت دارد.
این سرم برای جایگزینی مایعات و الکترولیتهای از دست رفته ، برقراری تعادل مجدد آب و الکترولیت بدن به خصوص قبل و پس از جراحی مصرف می‌شود.
در موارد اختلال تعادل آب و الکترولیت ها و اسهال مورد استفاده قرار می گیرد.
4- سرم قندی یا دکستروز
کاربردهای سرم قندی 5% :
الف) تامین انرژی بیماران ناشتا
ب) کمک به تسکین درد پس از اعمال جرا حی
ج) کمک به کاهش تب
د) ایجاد ادرار و کمک به دفع سموم بویژه در مسمومین
کاربردهای سرم قندی 10% :
الف) کمک به کاهش تب های بسیار بالا
ب) درمان افت قند خون شدید
ج) ایجاد ادرار و کمک به دفع سموم
د)کمک به ایجاد ادرار بخصوص در بیماران کلیوی
هـ ) کمک به ترمیم زخم مثل سوختگی ها
5- سرم قندی – نمکی
این سرم به دو نوع زیر تقسیم می شود:
الف ) دکستروز 33،3 % و سدیم کلراید9% قرمزرنگ
ب )دکستروز سالین که نوع غلیظ تر سرمهای قندی – نمکی می باشد و سبز رنگ است.
موارد مصرف:
تامین انرژی٬ آب والکترولیتهای مورد نیاز در تغذیه پارنترال موقتی در بیمارانی که نمی توانند یا نباید تغذیه کنند.
گاستروانتریت: علاوه بر تامین آب والکترولیتهای از دست رفته مقداری از انرژی بیماران در حال استراحت گوارشی تامین می گردد.
مسمومیتها: به علت دارا بودن مواد قندی دیورز بیماران تشدید یافته وکلرور سدیم موجود در آن می تواند کلرور سدیم از دست رفته بیماران در اثر دیورز را جبران کند.
نکته: مصرف دکستروز سالین 5% به علت دارا بودن کلرور سدیم می تواند مختصری بر فشار خون بیافزاید.
6-محلولهای جایگزین پلاسما
به انواع زیر تقسیم می شود:
الف ) دکستران
دکستران 40% چسبندگی اریتروسیتها را کم کرده و باعث کاهش چگالی خون میگردد در درمان کمکی شوک ناشی اخونریزی , سوختگی و جراحی به کار رفته ومقدار تجویز دارو بستگی به .میزان مایعات از دست رفته و غلظت خون دارد.
ب ) هماکسل
از استخوان گاو نر در ساخت آن استفاده می گردد و باید دریخچال نگهداری شود .
درمان شوکهای ناشی از سوختگی ، خونریزی ، اسهال و استفراغ های شدید مورد مصرف می باشد.
ج ) مانیتول
موارد مصرف:
کاهش فشار داخل جمجمه: در مواردی مثل تومورهای فضاگیر ٬ ضربه های مغزی٬ عفونتهای مغزی و هیپوکسی سلولهای مغز در اثر شوک و مسمومیت با گاز co2 ( که منجر به ادم مغزی می شود ) .
کاهش فشار داخلی چشم در اختلالاتی مانند گلوکوم . همچنین قبل از اعمال جراحی روی چشم جهت کاهش موقت فشار داخلی چشم به منظور تسهیل اعمال جراحی و کاهش خطرات جراحی استفاده می شود.
تشدید دیورز: از این خاصیت به منظور جلوگیری از رسوب هموگلوبین در لوله های ادراری و افزایش دفع هموگلوبین در بسیاری از اختلالات همولیتیک استفاده می شود.
در بیمارانی که بدنبال شوک دچار کاهش موقتی جریان ادرار میگردند جهت تشدید دیورز به منظور جلوگیری از آسیب کلیوی
7-سرم اینترالیپید
ین محلول تغذیه ای دارای 115گرم چربی از چربی های ضروری مثل اولئیک و پالمتیک می باشد که انفوزیون 500 سی سی از این محلول می تواند 300 کالری انرژی ایجاد کند.
موارد مصر:
بطور کلی آنهایی که از تغذیه گوارشی محدود هستند و همچنین در بیمارانی که عواملی باعث افزایش ترشح نوراپی نفرین می گردد.
نکته :مصرف امولسیونهای چربی دار با سایر محلولهای حاوی اسیدهای آمینه ممنوع است.
8-سرم آمینو اسیدی
گروه درمانی این سرم تغذیه تزریقی و ماده کالری‌زا می‌باشد. ترکیبات آن شامل اسیدهای آمینه ضروری و غیر ضروری، نیتروژن و الکترولیتها می‌باشد.
موارد مصرف :
آنسفالوپاتی کبدی در بیماران مبتلا به سیروز یا هپاتیت، تغذیه حمایتی، تکمیل و حفظ پروتئین بدن از راه تزریق وریدی برای تأمین متابولیسم طبیعی و در مواردی که جذب معده‌ای – روده‌ای مختل باشد.