آمبولی ریه
آمبولی ریه از بیماریهای دستگاه تنفسی است که در این بیماری، انسداد ناگهانی عروق خونرسان ریه اتفاق میافتد. علت به وجود آورنده این انسداد معمولا لخته خون است. آمبولی ریه میتواند سبب آسیب دائمی به ریه ی درگیر، سطوح پایین اکسیژن در خون و آسیب به ارگانهای مختلف بدن در اثر نرسیدن اکسیژن کافی شود. انسداد در عروق خونرسان ریه مانع از تبادل مناسب اکسیژن و دی اکسید کربن شده و سبب کاهش جریان خون به بافت ریه میشود. البته از سایر علل خطرساز در ایجاد آمبولیهای ریه میتوان به تجمع گلبولهای قرمز، پلاکتها، حضور فیبرین و تکه های چربی نیز اشاره نمود. اجزای سلولی و برخی پارامترهای خونی نیز در آمبولی اثر دارد.
آمبولی معمولاً به وسیله ی یک لخته خون ایجاد می شود، اما ممکن است به دنبال حباب هوا،ذره چربی که به دنبال شکستگی اتفاق می افتد، جسم خارجی یا مایع آمنیوتیک نیز رخ دهد.
معمولاً در اثر حرکت لخته خون از وریدهای محیطی (معمولاً در وریدهای عمقی و پا و لگن) به سمت راست قلب است .
علل آمبولی ریه
-1 لخته خون در وریدهای عمقی در اثر ایستادن، و راه رفتن ازجای خود کنده می شود.
-2 لخته کنده شده از وریدها، حرکت می کند و به قلب راست میرسد. و از آنجا وارد ریه شده و باعث انسداد شریانهای ریه و قطع جریان خون می گردد.
چه کسانی درمعرض خطر آمبولی قرار دارند؟
بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به آمبولی ریه هستندافرادی هستند که مدتهای طولانی بی حرکت بوده اند(مانند افرادی که به مدت زمان طولانی در یک وضعیت باقی می مانند یا افرادی که اندام هایشان آتل گیری شده است)
همچنین کسانی که بیماری قلبی (بیماران مبتلا به HF)، جراحی اخیر، شکستگی استخوان های بلند(با بی حرکت سازی در گچ یا آتل)، تجمع خون در وریدها که در طول حاملگی رخ می دهد، سرطان، ترومبوز وریدهای عمقی (تشکیل لخته در وریدها، بیشتر در ساق پا) و استروژن درمانی (قرص جلوگیری از بارداری) ، و همچنین افرادی که سیگار می کشند افزایش می یابد.
آمبولی ریه به صورت بالقوه تهدید کننده حیات است زیرا به میزان زیادی جریان خون ریه را کاهش می دهد.
علائم
نشانه ها و علائم بیماری که دچار آمبولی ریوی شده است، بستگی به اندازه و محل انسداد دارد.
این علائم عبارتند از:
- شروع ناگهانی یک دیس پنه(سختی تنفس) غیر قابل توجیه
- شروع ناگهانی یک درد تیز و خنجر مانند
- سرفه (ممکن است خون بالا بیاید)
- تاکی پنه (تنفس سریع)
- تاکی کاردی (افزایش ضربان قلب)
- سنکوپ (غش کردن)
- پوست سرد و مرطوب
- بی قراری، اضطراب، یا احساس نابودی
- کاهش فشار خون
- سیانوز (کبودی)
- تب
توجه به این نکته مهم است که همواره تمام علائم و نشانه ها وجود ندارند.
سه علامت شایع عبارتند از درد قفسه سینه، دیس پنه (سختی تنفس)، و تاکی پنه (تنفس سریع)
پیشگیری
- از استراحت طولانی‌مدت در بستر در طی بیماری خودداری کنید. در طی دوره نقاهت از جوراب کشی استفاده کنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر)
- پس از جراحی هر چه سریعتر حرکت اندام‌های تحتانی و راه رفتن را شروع کنید.
- خودداری از استعمال دخانیات، به خصوص در خانم‌های 35 سال به بالا که قرص ضد بارداری مصرف می‌کنند.
- اجتناب از جراحی‌های غیر ضروری. در این موارد از روش‌های دیگری غیر از جراحی استفاده کنید.
- در طی سفر هر 2-1 ساعت مدتی ایستاده و راه بروید.
- مصرف یک قرص آسپرین در روز ممکن است نقش پیشگیری کننده در این زمینه داشته باشد؛ در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
تشخیص
بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل رادیوگرافی قفسه سینه، اسکن ریه، آنژیوگرافی ریه، نوار قلب، سمع قلب و ریه، و آزمایش‌های خون جهت اندازه‌گیری عوامل انعقادی و زمان پروترومبین باشد.
درمان
- داروهای ضد انعقاد در جهت حل کردن لخته و جلوگیری از ایجاد دوباره آن تجویز می شود.. سطح داروهای ضد انعقاد باید به طور مرتب اندازه‌گیری شود تا اطمینان حاصل شود سطح آنها در حد مطلوب و بی‌خطر است. در ابتدا هپارین به صورت داخل سیاهرگی تجویز میشود که اغلب همراه با آن وارفارین خوراکی نیز داده میشود.
- تجویز اکسیژن، در صورت نیاز
- آنتی‌بیوتیک‌ها، در موارد آمبولی عفونی