آنچه باید در مورد هپاتیت B بدانید ؟

 

کبد بزرگترین عضو بدن است که کانون بسیاری از رویدادهای ضروری فیزیولوژیک از قبیل تعادل قند خون (گلوکز)، تولید پروتئین پلاسما، چربی، لیپوپروتئین، تولید اسیدهای صفراوی و ترشح آن، ذخیره‌سازی ویتامین‌های)  A،D،K،  Eو ( B12،و نیز محل متابولیسم، سم‌زدایی و دفع بسیاری از مواد ساخته شده در بدن یا مواد وارد شده به آن است.

تظاهرات بالینی بیمارهای کبدی نیز به همین ترتیب متنوع بوده و ممکن است کاملا خفیف و یا حتی ناگهانی و شدید باشند. هپاتیت به معنی ایجاد التهاب و تورم در کبد است و به علل مختلف از قبیل داروها، الکل، ویروسها یا عوامل ایمنی و…. ایجاد می‌شود. هپاتیت خود به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود.

هپاتیت حاد به مواردی اطلاق می‌شود که کمتر از شش ماه ادامه یافته وبیماری کبد به طور کامل بهبود می‌یابد و کار کبد به حد طبیعی باز می‌گردد یا آنکه جمله حاد ظرف مدت کوتاهی منجربه از بین رفتن بافت کبد و مرگ می‌شود. هپاتیت مزمن به مواردی اطلاق می‌شود که تغییرات التهابی بیشتر از شش ماه در کبد ادامه داشته باشد. یکی از علل مهم ایجاد هپاتیت ویروسها می‌باشند و هپاتیت ویروسی عمدتا توسط پنج ویروس هپاتیت A، B،  C ، D و E ایجاد می‌شود. البته علاوه بر این ویروسها، ویروسهای دیگری هم در ایجاد التهاب و هپاتیت موثرند.

هپاتیت B

هپاتیت B یک عفونت کبدی خطرناک است که ناشی از ویروس هپاتیت  B)HBV) می باشد. در برخی بیماران، عفونت هپاتیت B مزمن شده و منجر به نارسایی کبدی، سرطان کبد یا سیروز می شود. سیروز کبدی بیماری است که باعث زخم و سخت شدن پایدار بافت کبدی می شود.

اغلب بزرگسالان مبتلا به هپاتیت B حتی اگر علایم و نشانه های شدیدی داشته باشند، به طور کامل بهبود می یابند. احتمال مزمن شدن هپاتیت B در نوزادان و کودکان بیشتر است. اگرچه درمانی برای هپاتیت B وجود ندارد، یک واکسن می تواند از بروز بیماری پیشگیری کند. اگر فردی مبتلا به هپاتیت B باشد، باید اقدامات لازم را بکار گیرد تا از انتقال بیماری به دیگران پیشگیری کند.

علائم و نشانه های هپاتیت B

علایم و نشانه های هپاتیت B معمولاً حدود ۳ ماه پس از مبتلا شدن بیمار به عفونت ایجاد می شود و می تواند خفیف تا شدید باشد. علایم و نشانه های هپاتیت B می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. درد شکمی
2. ادرار تیره رنگ
3. تب
4. درد مفاصل
5. کاهش اشتها
6. تهوع و استفراغ
7. ضعف و خستگی
8. زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها( یرقان یا زردی)

علت هپاتیت B

هپاتیت B در اثر ویروس هپاتیت  B(HBV) ایجاد می شود. ویروس هپاتیت B می تواند از طریق خون، مایع منی یا سایر مایعات بدن از فردی به فرد دیگر منتقل شود. زمانی که ویروس هپاتیت B وارد کبد فرد می شود، به سلول های کبدی حمله می کند و شروع به تکثیر می کند. این حالت باعث ایجاد التهاب در کبد شده و علایم و نشانه های عفونت هپاتیت B را ایجاد می کند.

مهم ترین راه های انتقال ویروس هپاتیت B عبارتند از:

الف)  تماس جنسی. اگر فرد با یک بیمار مبتلا به عفونت هپاتیت B تماس جنسی محافظت نشده داشته باشد و خون، بزاق، منی یا ترشحات واژن از بدن فرد بیمار وارد بدن وی شود، احتمال ابتلاء به بیماری هپاتیت B وجود دارد.

ب)  استفاده از سوزن مشترک. ویروس هپاتیت B به راحتی از طریق سوزن یا سرنگ های آلوده منتقل می شود.

ج)  سوزن های تصادفی. کارکنان بخش های مراقبت های بهداشتی، کادر درمان و کسانی که با خون انسان در تماس هستند، در معرض خطر ابتلاء به هپاتیت B قرار دارند.

د)  مادر به جنین. ویروس هپاتیت B  می تواند در دوران بارداری از مادر به جنین منتقل شود.

عوامل خطر

در موارد زیر احتمال ابتلای فرد به هپاتیت B بیشتر می شود:

• برقراری رابطه جنسی محافظت نشده با بیش از یک فرد
• برقراری رابطه جنسی محافظت نشده با فرد مبتلا به ویروس هپاتیت B
• ابتلاء به عفونت های مقاربتی مانند گنوره (gonorrhea) یا کلامیدیا (chlamydia)
• هم جنس گرایی در مردان
• استفاده از سرنگ مشترک برای تزریق های داخل وریدی
• هم منزل بودن و زندگی کردن با یک فرد مبتلا به هپاتیت B مزمن
• داشتن شغلی که فرد در تماس با خون انسان باشد
• همودیالیز در مرحله نهایی بیماری کلیوی
• سفر به مناطق با شیوع بالای هپاتیت B مانند آفریقا، آسیای مرکزی و جنوب شرقی آسیا و شرق اروپا

عوارض هپاتیت B

هپاتیت B می تواند منجر به عوارض جدی و خطرناکی شود. این عوارض عبارتند از:

1. سخت و زخم شدن بافت کبد (سیروز کبدی). عفونت هپاتیت B می تواند باعث التهاب شود که در نهایت می تواند منجر به سیروز کبدی شود. سیروز کبدی می تواند عملکرد طبیعی کبد را مختل کند.

      2 .  سرطان کبد. احتمال ایجاد سرطان کبد در بیماران مبتلا به هپاتیت B بیشتر است.

3. نارسایی کبدی. نارسایی کبدی حاد، بیماری است که در آن کبد نمی تواند عملکردهای اصلی خود را داشته باشد. در این شرایط، برای ادامه زندگی بیمار نیاز به پیوند کبد وجود دارد.
4. هپاتیت D. در بیمار مبتلا به هپاتیت B احتمال ابتلاء به سایر انواع هپاتیت مانند هپاتیت D بیشتر است. بدون سابقه ابتلاء به هپاتیت B، احتمال ابتلاء به هپاتیت D وجود ندارد. در صورت ابتلای همزمان به هپاتیت B و D ، خطر بروز عوارض هپاتیت بیشتر می شود.
5. بیماری های کلیوی. هپاتیت B می تواند باعث بیماری های کلیوی شود که ممکن است منجر به نارسایی کلیوی گردد. در کودکان مبتلا به بیماری های کلیوی، احتمال بهبودی بیشتر از بزرگسالان مبتلا به نارسایی کلیوی است.

درمان دارویی هپاتیت B

درمان برای پیشگیری از عفونت هپاتیت B پس از مواجهه با ویروس هپاتیت B

اگر با ویروس هپاتیت B تماس داشته اید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. دریافت ایمونوگلوبولین هپاتیت B در عرض ۲۴ ساعت پس از تماس با ویروس می تواند به پیشگیری از ابتلاء به هپاتیت B کمک کند.

اثربخشی هیچ کدام از روش های درمانی طب جایگزین یا طب مکمل در پیشگیری یا درمان هپاتیت B ثابت نشده است.

یکی از گیاهانی که به نظر می رسد دارای خواص سلامتی بخش برای کبد باشد، گیاه خار مریم(milk thistle ) می باشد. طرفداران این گیاه استفاده از آن را برای درمان یرقان و سایر اختلالات کبدی توصیه می کنند. این گیاه را می توان به شکل های کپسول، عصاره یا تزریقی مصرف کرد.

نتایج مطالعات اندکی که در مورد اثر استفاده از گیاه خار مریم بر بیماری های کبدی انجام شده است متناقض بوده است. طراحی اغلب این مطالعات مشکل داشته است بنابراین بر اساس نتایج آنها در مورد اثربخشی این گیاه نمی توان نتیجه گیری انجام داد.

اگر شما علاقمند به استفاده از گیاه خار مریم هستید، در مورد مزایا و مضرات مصرف آن با پزشک خود صحبت کنید.

کاهش خطر انتقال ویروس هپاتیت B   با تغییر شیوه زندگی

اگر شما مبتلا به عفونت هپاتیت B هستید، اقداماتی را انجام دهید که از انتقال بیماریتان به دیگران جلوگیری کنید. به عنوان مثال می توانید اقدامات زیر را به کار بگیرید:

الف)  ابتلاء به بیماری هپاتیت B خود را به همسرتان اطلاع دهید. در صورت داشتن تماس با ویروس هپاتیت B،  لازم است همسر شما آزمایشات لازم را انجام داده و در صورت نیاز درمان ها و مراقبت های لازم در مورد ایشان صورت گیرد. همچنین او باید از وضعیت خود در مورد ابتلاء به هپاتیت B آگاه باشد تا از انتقال آن به دیگران جلوگیری کند.

ب)  از سوزن یا سرنگ مشترک استفاده نکنید. اگر داروی تزریقی دارید، هرگز از سوزن یا سرنگ مشترک استفاده نکنید.

پ)  از اهدای خون یا یک عضو به دیگران اجتناب کنید. اهدای خون یا عضو آلوده می تواند باعث گسترش و انتقال ویروس شود.

ت)  از تیغ یا مسواک مشترک استفاده نکنید. این موارد ممکن است آلوده به خون باشند.

ث)  اگر باردار هستید، در مورد ابتلای خود به بیماری هپاتیت B با پزشکتان صحبت کنید. با این کار ممکن است بتوان نوزاد شما را پیش از تولد درمان کرد.