آیا می دانید اسکولیوز چیست ؟
اسکولیوز به معنای انحراف جانبی ستون فقرات است وقتی ستون فقرات را از جلو نگاه میکنیم به صورت یک خط صاف عمودی دیده میشود و وقتی این خط، قوسی شکل میشود به آن اسکولیوز میگویند.
انواع اسکولیوز:
1)اسکولیوز برگشت پذیر:
در این نوع اسکولیوز ستون فقرات هنوز خاصیت انعطاف پذیری خود را حفظ کرده است. گر چه وقتی بیمار می ایستد دچار اسکولیوز میشود ولی وقتی به جلو خم میشود و یا دراز میکشد این انحراف جانبی برطرف میشود. این نوع اسکولیوز ممکن است به علل زیر ایجاد شود :
─بد ایستادن
─انقباض عضلات شکمی
─کوتاه بودن یکی از اندام های تحتانی
2)اسکولیوز برگشت ناپذیر:
در این نوع اسکولیوز ستون فقرات خاصیت انعطاف پذیری خود را از دست داده است و بیمار هر وضعیتی که به خود بگیرد انحراف جانبی ستون مهره از بین نمیرود.
این نوع اسکولیوز ممکن است به علل زیر ایجاد شود:
**اسکولیوز هایی که بر اثر مشکلات استخوانی و تغییر شکل مهره بوجود میایند مانند :اسکولیوز مادرزادی
**اسکولیوز بدنبال شکستگی مهره یا تغییر شکل مهره بدنبال نرمی یا پوکی استخوان
**اسکولیوز هایی که بدنبال مشکلات عصبی بوجود میایند مانند : اسکولیوز بدنبال ابتلا به فلج اطفال یا فلج مغزی
**اسکولیوز بدنبال بیماری های عضلانی به وجود می اید
**اسکولیوز هایی که هیچ علت خاصی برای آنها پیدا نمیشود که به آنها اسکولیوز ایدیوپاتیک میگویند. شایعترین نوع اسکولیوز همین نوع ایدیوپاتیک است.
علائم و نشانه ها اسکولیوز:
- در شروع بیماری اغلب اسکولیوز درد ندارد و می تواند تشخیص آن مشکل باشد.
- قرار نداشتن شانه ها یا دو سمت لگن در یک سطح مثلاً یک شانه بالاتر از شانه دیگر باشد.
- وجود داشتن یک حالت برجستگی یا کوهان در یک سمت ستون مهره در قسمت پشت.
- ضعف عضلات یک سمت ستون مهره که در معاینه بصورت تحلیل رفتن عضلات یک سمت ستون مهره خود را نشان می دهد.
- کمردرد مزمن
- افتادگی شانه ها
- خوابیدن روی یک سمت در هنگام دراز کشیدن به پشت در اثر چرخش به سمت ستون مهره.
عوارض اسکولیوز
* درد
* اختلال در عملکرد سیستم قلبی – ریوی
* اختلالات عصبی
* اختلال در راه رفتن
* کاهش تحرک ستون فقرات
روش های تشخیص اسکولیوز :
- معاینه ستون مهره توسط پزشک برای بررسی انحناء آن که آیا اسکولیوز کمر وجود دارد یا اسکولیوز در ناحیه قفسه سینه وجود دارد.
- در معاینه پزشک از شما می خواهد تا به جلو خم شوید ( مثل حالت رکوع ) و وی در این حالت انحراف ستون مهره شما را به یک سمت بررسی می کند.
- انجام رادیوگرافی ستون مهره برای بررسی دقیق تر وجود یا عدم وجود اسکولیوز. در صورت وجود اسکولیوز پزشک از روی عکس رادیوگرافی می تواند میزان اسکولیوز و درجه آن را اندازه گیری کند.
روش های درمان اسکولیوز :
**وقتی که شدت انحراف ستون مهره زیر 20 درجه است یا سن بچه نزدیک سن بلوغ است پزشک ارتوپد معمولاً فقط بیمار را تحت نظر گرفته و درمانی انجام نمیدهد. در این موارد پزشک معالج هر 6-3 ماه از بیمار عکسبرداری کرده و شدت قوس را اندازه گیری میکند تا اگر قوس شدیدتر شد درمان مناسب را انجام دهد.
** اگر شدت قوس ستون مهره بین 45-25 درجه باشد و بچه هنوز در حال رشد باشد پزشک ارتوپد معمولاً از بریس استفاده میکند. هدف از استفاده از بریس در این وارد اینست که تا کامل شدن بلوغ فرد از بیشتر شدن شدت قوس جانبی ممانعت به عمل آید.
** اگر شدت قوس ستون مهره بیش از 45 درجه باشد و بچه هنوز در حال رشد باشد پزشک معالج ممکن است توصیه به عمل جراحی کند.
** در قوس های بیش از 55-50 درجه حتی وقتی سن رشد بچه کامل شده است ممکن است عمل جراحی انجام شود.
معمولاً در روز دوم بعد از جراحی بیمار میتواند بدون بریس راه برود و بعد از یک هفته از بیمارستان مرخص میشود. بعد از جراحی معمولاً دردی وجود ندارد. بیمار حدوداً بعد از 9-6 ماه میتواند به فعالیت های ورزشی برگردد با این حال چون قدرت انعطاف پذیری مهره بعد از جراحی کم میشود بیمار باید از انجام ورزش های شدید مثل ورزش های رزمی خودداری کند.
راههای پیشگیری اسکولیوز :
─ در وضعیت مناسب بایستید و بنشینید و از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کند.
─ با رعایت اصول مناسب اجسام را بلند کنید.
─ با ورزش عضلات ستون مهره را تقویت کنند و انعطاف پذیری و قدرت مناسب را در ستون فقرات کسب کنید.
─ از بلند کردن اجسامی که برای شما سنگین هستند پرهیز کنید حتی آن ها که از کیف های سامسونت سنگین استفاده می کنند این امر خصوصاً در دانش آموزان در حوالی بلوغ لازم است مورد توجه قرار گیرد.
─ لازم است بدنبال نشستن طولانی روی صندلی محیط کار یا پشت کامپیوتر هراز گاهی بلند شوید و برروی عضلات ستون مهره ورزش های کششی را اعمال کنید
─ تناسب اندام خود را حفظ کنید و از چاقی و اضافه وزن بپرهیزید.