اختلال دوقطبی یا اختلال شیدایی و افسردگی
اختلال دوقطبی (اختلال شیدایی ـ افسردگی)
عبارت است از اختلالی که در آن خلق بیمار دچار نوسانات شدیدی می‌شود، و ارتباطی بین خلق بیمار و آنچه که واقعاًدر زندگی بیمار رخ می‌دهد وجود ندارد.
سیر بیماری بدین نحو است که به طور یک در میان ولی نامنظم، یک مدت فرد دچار سرخوشی و فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری زیاد بدون توجیه است (شیدایی) و به دنبال آن دچار افسردگی شدید می‌شود، و این سیکل به همین منوال ادامه پیدا می‌کند. در بین شیدایی و افسردگی، دوره‌ای از رفتار طبیعی (ممکن است کوتاه باشد یا حتی چند سال طول بکشد) وجود دارد.
علایمی که در اختلال دو قطبی شایع میباشد عبارت اند از :
- شیدایی
- افزایش انرژی؛ سرخوردگی و نئشگی در بیمار
- بیمار صبح زودتر و زودتر از خواب برمی خیزد (در مواردی بیمار ممکن است حتی 4-3 روزنخوابد)
- حواس بیمار خیلی زود از یک کار پرت می‌شود و بسیار بی‌قرار است (امکان دارد این مسأله باعث کاهش بازده کاری شود). فرد پروژه‌های جدید را با اشتیاق فراوان آغاز می‌کند، ولی ندرتاً آنها را به پایان می‌برد.
- امکان دارد بیمار شروع به ولخرجی کند.
- امکان دارد بیمار شریک‌های جنسی متعدد اختیار کند.
- بیمار اغلب تحریک‌پذیر است و دچار حملات عصبانیت می‌شود.
- صحبت کردن بیمار سریع، خشن، و غیرمنطقی می‌شود.
- امکان دارد بیمار فکر کند که توانایی‌های خیلی زیادی دارد( خود بزرگ‌بینی)
- امکان دارد بیمار غذا خوردن را فراموش کند و وزن وی کم و خستگی بر وی عارض شود.
- امکان دارد بیمار به یک باور نادرست و غیرقابل تغییر از اهمیت و بزرگی خود برسد و فکر کند که می‌تواند کارهای خطرناک انجام دهد.
- امکان دارد بیمار به طور فزاینده‌ای گوشه نشینی اختیار کند؛ خوابش مختل شود؛ و صبح‌ها دیر از رختخواب بر خیزد.
- امکان دارد بیمار دراتاقش بماند، و از رو به رو شدن با دنیای بیرون واهمه داشته باشد؛ یا در واقع عزت نفس نداشته باشد.
- غفلت از رسیدگی به خود
- کاهش میل جنسی
- کاهش سرعت صحبت کردن و کند شدن حرکات
- افزایش تصورات در مورد وجود مشکلاتی که واقعاً وجود ندارند.
- نگرانی بیش از حد در مورد بیماریهایی که واقعاً وجود ندارند.
علت این بیماری ناشناخته است. عوامل زیست‌شناختی، روانی، و ارثی همگی ممکن است نقش داشته باشند. امکان دارد استرس زیاد یا مرگ یکی از نزدیکان باعث ظهور ناگهانی شیدایی یا افسردگی شود.
ممکن است بتوان این اختلال را با درمان دراز مدت که باعث کاهش دفعات و شدت حملات شیدایی و افسردگی می‌شود، تا حد زیادی کنترل کرد و سلامت فرد را به حد نزدیک به طبیعی رساند. بسیاری از مدیران، دانشمندان، و افراد سرشناس دچار این اختلال بوده‌اند.
عوارض احتمالی که میتوان در بیماری دو قطبی مشاهده کرد :
- عود بیماری، به خصوص با قطع دارو
- از دست دادن شغل؛ بروز مشکلات در زندگی مشترک
- عدم رو به بهبود گذاشتن اختلال
- خودکشی
اصول کلی درمان شیدایی – افسردگی
– گرفتن شرح حال و انجام معاینه توسط پزشکان (گاهی روانپزشک)
– روان‌درمانی یا مشاوره همراه با درمان دارویی بهترین نتایج را در بر دارد.
– برای مواردی که علایم شدید هستند، ممکن است لازم باشد بیمار در بیمارستان یا مرکز درمانی بستری شود.
– امکان دارد در مورد بیمارانی که به دارو جواب نمی‌دهند، از شوک (ECT) استفاده شود.
– رژیم دارویی باید دقیقاً رعایت شود. ضمناً باید به طور منظم به پزشک معالج مراجعه شود تا اثربخشی درمان و اثرات جانبی احتمالی مورد بررسی قرار گیرند.
– هیچگاه وقتی احساس کردید حالتان بهتر شده است، دارو را قطع نکنید. این کار ممکن است باعث عود بیماری شود که شاید به دارو خوب جواب ندهد.
– با کمک مشاوره می‌توانید روشهای کنار آمدن با این اختلال را فراگیرید. اعضای خانواده باید بتوانند علایم پیش درآمد وقوع حمله را بشناسند و چگونگی کمک به فرد بیمار را فرا بگیرند.
داروها
پزشک شما ممکن است لیتیم، والپروییک اسید، یا کاربامازپین (تگرتول) تجویز کند. برای علایم شدیدتر ممکن است تجویز یک داروی ضد روان‌پریشی ضروری باشد.
یک رژیم طبیعی و متعادل داشته باشید، حتی اگر اشتها ندارید. امکان دارد مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم باشد. پزشکتان ممکن است به شما توصیه کند که از مصرف کافئین پرهیز کنید، زیرا کافئین یک ماده تحریک‌کننده است.