اصول مراقبت از کلیه ها

کلیه ها در بدن نقش سرنوشت سازی ایفا می کنند بهتر است مراقب سلامتی آن ها باشید و اجازه ندهید دچار مشکلات مختلف شوند از آسیب رساندن به آن ها با برخی روش های موثر می توانید پیشگیری کنید.

کنترل قند و فشار خون

دیابت شایع ترین و اولین علت نارسایی مزمن کلیوی و پیوند کلیه در جامعه ما است. باید به خاطر داشته باشید که فشارخون بالا عامل اصلی در پیدایش بیماری های کلیوی در مبتلایان به دیابت است. هچنین سابقه خانوادگی فشار خون بالا در فرد دیابتی احتمال ابتلاء به بیماری های کلیوی را زیادتر می کند.

بیمارانی که فشار خون دارند، می توانند به نارسایی کلیه مبتلا شوند و بیمارانی که نارسایی کلیه دارند، می توانند به فشار خون مبتلا شوند. پس افرادی که فشار خون دارند صرف نظر از این که مشکل کلیه داشته یا ندارند حتما باید عملکرد کلیه شان تست شود.

اضافه وزن و چاقی بسیاری از اندام ها و دستگاه های بدن را تحت تأثیر قرار می دهد و متأسفانه کلیه هم از مضرات آن بی نصیب نمی ماند. کمترین اثری که چاقی بر کلیه می گذارد این است که سبب افزایش فشار خون می شود و افزایش فشار خون نیز بر کلیه اثر می گذارد. حفظ وزن و پیشگیری از افزایش آن در اینجا اهمیت زیادی پیدا می کند.

اگر فشارخون بالاست برای پیشگیری از ابتلا به ناراحتی های کلیه نمک کم مصرف شود هنگام طبخ غذا نمک اضافه نشود، از مصرف غذاهای خیلی شور نظیر چیپس سیب زمینی، ترشی و … پرهیز گردد. مصرف گوشت قرمز، ماهی، پنیر و دیگر غذاهای پروتئینی محدود شود، غلظت قند خون مرتب کنترل گردد.همچنین در صورت امکان هموگلوبین قنددار شده اندازه گیری شود.

به علت شیوع بالای پرفشاری خون در جامعه بهترا ست همه ا فراد بیش از ۳۰ سال سن، هر ۶ ماه یک‌بار فشارخونشان را اندازه بگیرند و در صورت بالا بودن آن حتما با مصرف دارو و توصیه های پزشک معالج آن را کنترل کنند.

مصرف نوشیدنی ها

مطالعات جدید نشان داده است مصرف زیاد آب و افزایش حجم ادرار به علت مهار کردن ترشح هورمون وازوپرسین، اثرات محافظتی روی قلب و کلیه دارد که تاکیدی بر مصرف مایعات بخصوص آب در جلوگیری از بیماری های کلیه است.

حفظ تعادل آب و الکترولیت و دفع مواد سمی وظیفه اصلی کلیه هاست و میزان مصرف مایعات بر عملکرد این ارگان حیاتی تاثیر زیادی دارد برخی از انواع بیماری های کلیوی باید با محدودیت مصرف آب و مایعات کنترل شوند و در مقابل برخی دیگر نیازمند مصرف زیاد آب و افزایش دهنده های ادراری هستند. البته فقط پزشک، صلاحیت تعیین نوع و میزان مایعات مورد نیاز بیمار را دارد و مبتلایان به اختلال عملکرد کلیه باید بشدت از مصرف خودسرانه یا عمل به توصیه افراد غیرمتخصص پرهیز کنند؛ زیرا برهم خوردن این تعادل می تواند به قیمت جان افراد تمام شود.

بهترین نوشیدنی‌ها آب و چای کم‌رنگ است و در صورتی که دوغ نیز به صورت کم‌نمک آماده شود، می‌تواند نوشیدنی‌مناسبی باشد. نوشابه به دلیل اسیدی که دارد می‌تواند موجب سنگ کلیه می‌شود و نوشیدن آن به صلاح نیست.

عدم مصرف دخانیات و الکل

کشیدن سیگار باعث کاهش جریان خون در کلیه ها و در نتیجه موجب تسریع در ایجاد نارسایی کلیه می شود.همچنین نوشیدن الکل نیز به افزایش فشار خون منجر می شود و سطح کلسترول خون را نیز بالا می برد که عاملی برای ابتلا به بیماری های مزمن کلیوی است.

عدم مصرف خودسرانه دارو

بیماری های مزمن کلیوی با مصرف نابجای داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی مانند آسپیرین و ایبوپروفن تشدید می شود.

اگر نیاز به این مسکن ها دارید، باید به دستور پزشک معالج تان باشد.

ورزش

ورزش و تحرک هنگامی موثر است که به صورت مداوم و اصولی باشد. 20 دقیقه پیاده‌‌روی در هر روز وبرای سلامتی مناسب است اما چند ساعت دویدن طولانی در یک روز نقش زیادی در سلامت ندارد.

معاینه و چکاپ

بیمارانی که کلیه سنگ ساز دارند، باید از تشکیل سنگ در کلیه جلوگیری کنند. این کار مستلزم بررسی دقیق برای یافتن علت سنگ سازی است. وقتی علت مشخص شد می توان با تجویز دارو مانع از تشکیل مجدد سنگ شد. این افراد نباید برای مراجعه به پزشک و بررسی وضعیتشان منتظر بروز درد باشند زیرا سنگ ها معمولا در داخل کلیه علامتی ایجاد نمی کنند و وقتی از کلیه خارج می شوند باعث درد می شوند. مصرف زیاد مایعات و داشتن رژیم غذایی مناسب با توجه به نوع سنگ برای درمان و رفع مشکل موثر خواهد بود.

وجود خون در ادرار علامت اختلالی در کلیه و مجاری ادراری است. عواملی که باعث خونریزی در کلیه و مجاری ادراری می شوند؛ عبارتند از وجود سنگ های کلیه، التهاب و عفونت در کلیه، سرطان کلیه، سرطان مثانه، سرطان پروستات در مردان و… خون در ادرار ممکن است باعث تغییر رنگ آن شود گاهی هم میزان خون کم است و فقط در بررسی های آزمایشگاهی مشخص می شود.

وقتی در خانواده، فردی به کلیه پلی کیستیک، سرطان سیستم ادراری یا سنگ کلیه مبتلا بوده یا هست سایر افراد خانواده باید از نظر وجود بیماری کلیوی تحت نظر پزشک قرار داشته باشند،ا ماا فراد سالم و بدون سابقه و تاریخچه بیماری کلیوی در خانواده، فقط نیاز است که آزمایش ساده ادرار و سونوگرافی سیستم ادراری را بعد از ۴۰ سالگی انجام دهد.

 تغذیه

غذاهایی که کلیه را همیشه سالم وشاداب وبا طراوت نگه می دارد عبارتند از : آب  ( حداقل ۸ ـ ۶ لیوان در روز )، سیب درختی ، کاهو ، خیار ، مغز بادام خام ، لیمو ترش تازه ، روغن زیتون ، انجیر ، برگه زردآلو ، جوانه ی گندم و عسل . ( میوه جات ذکر شده باید به طور کامل و همراه با پوست و دانه های آن ها خورده شوند ). آلبالو، فلوس،  عرق خار شتر، خارخاسک، سبزیجات ، نان جو، آش جو، تلبینه.

مواد غذایی مضر برای کلیه ها:

چای فوق العاده برای کلیه مضر است و علت آن تحریک بیش از حد سلول های اپی تلیال کلیه و در نتیجه وادار کردن آن به کار مداوم و طاقت فرساست . سرخ کردنی ها ، ادویه جات تند ، شیرینی جات قنادی ، غذاهای ساندویچی و نوشیدن مایعات همراه با غذا ، نوشابه ، آب یخ به خصوص در زمانی که بدن انسان عرق کرده است ، ترشی جات سرکه ای بازار، شور ، نمک زیاد ، غذاهای چرب و پرحجم ، نان خامه ای ، ماست ، گوشت اردک ، غذاهای خارج از منزل ، به ویژه غذای طبخ شده در ساندویچ فروشی ها مانند پیتزا ، سوسیس ، کالباس و انواع سس و مواد تند و تیز مضر هستند.