افتادگی مثانه

مثانه عضوی کیسه مانند است که درون لگن قرار گرفته و وظیفه آن نگهداری ادراری است که از کلیه ها و از طریق لوله حالب به درون آن تراوش می شود. این عضو توخالی توسط عضلات نگهدارنده در مکان مناسبی قرار می گیرد و اگر به هر دلیلی این عضلات نگهدارنده آن توانایی خود را از دست بدهند، مثانه از مکان خود جابه جا شده و مشکلاتی برای فرد پدید می آورد. نام این بیماری افتادگی مثانه است.

افتادگی مثانه که به آن فتق مثانه هم می گویند، بر اساس میزان بر آمده شدن مثانه به درون واژن به چهار دسته تقسیم می شود:
درجه ۱ (خفیف) : در این حالت تنها قسمت کوچکی از مثانه به درون واژن بر آمده می شود.
درجه ۲ (متوسط) : مثانه به اندازه ای افتادگی دارد که وارد دهانه واژن می شود.
درجه ۳ (شدید): مثانه از دهانه واژن خارج شده و بیرون می زند.
درجه ۴ (کامل): کل مثانه به طور کامل از واژن خارج می شود که معمولا همراه با افتادگی سایر عناصر لگنی است، مانند افتادگی رحم، رکتوسل (بیرون زدگی بخشی از رکتوم به درون واژن) و انتروسل (نوعی فتق حاوی روده)

اما چرا مثانه دچار افتادگی می شود ؟

علل افتادگی مثانه

این بیماری بیشتر مختص خانم هاست.در حالت طبیعی قسمت قدامی دیواره واژن در زنان موجب حفظ مثانه در جایگاه خودش می شود.وقتی این دیواره تحت فشار قرار می گیرد، عضلات کش آمده و شل می شوند و نقش حمایتی شان از مثانه از بین می رود.

– زایمان طبیعی: زایمان طبیعی یکی از مهم ترین علل افتادگی مثانه است. زایمان طبیعی سبب اعمال فشار زیاد به ماهیچه های واژن می شود. این ماهیچه ها مسئول نگهداری مثانه هستند. زایمان های طبیعی پشت سر هم بیشتر موثرند. اما خانم ها می توانند با تمرینات ورزشی موثر بر رفع این عارضه تاثیر بگذارند این عارضه درجات مختلفی دارد که تشخیص آن توسط پزشک زنان میسر خواهد بود.

– یائسگی : افتادگی مثانه با یائسگی ارتباط تنگاتنگی دارد. قبل از یائسگی، به دلیل ترشح هورمون استروژن، عضلات در اطراف واژن بسیار محکم نگه داشته می شوند، اما با شروع یائسگی و کاهش ترشح هورمون استروژن، عضلات شل شده و ضعیف می گردند.

برخی افراد به طور ژنتیکی دچار یائسگی زودرس می شوند یا تعدادی نیز به طور مادرزادی عضلات کف لگنشان شل است.

– اعمال فشار بر مثانه: عواملی مانند بلندکردن اجسام سنگین، زور زدن هنگام اجابت مزاج، داشتن یک بیماری طولانی‌مدت که با سرفه همراه بوده، ابتلا به یبوست مزمن همه از عواملی هستند که می توانند به عضلات لگن آسیب بزنند.

افتادگی مثانه در مردان

در مردان نیز این بیماری دیده می شود، ولی بسیار نادر است چون مثانه مردان نسبت به زنان کمی داخل تر قرار گرفته است.

البته بندرت و در برخی بیماری های زمینه ای به نام پرومبلی افتادگی مثانه در جنس مرد دیده می شود.

از مشخصات این بیماری شل بودن همه عضلات بدن است که کف لگن نیز جزو آن است.

علائم

درد و فشار زیر شکم از علائم رایجی است که خانم ها باید با این احساس فورا به متخصص زنان مراجعه کنند تا میزان افتادگی مشخص شود. البته علائم دیگری هم وجود دارد مثلا افتادگی در مجاری ادراری با علائمی نظیر احساس وجود توده در مجاری ادراری یا واژن، بی اختیاری ادرار یا احساس تخلیه ناکامل ادرار. اگر در شکل رکتوسل باشد، توده ای از مقعد خارج می شود.

پیامدها

افتادگی مثانه به دلیل اینکه منجر به از دست رفتن شکل و حالت طبیعی مثانه می‌شود، می‌تواند باعث بروز مشکلات زیادی از جمله عفونت ادراری و ایجاد سنگ شود. عفونت‌های ادراری و بی اختیاری ادرار که در دو نوع بی‌اختیاری استرس و بی‌اختیاری اضطراری تظاهر پیدا می‌کند از شایع‌ترین بیمارهای سیستم ادراری و تناسلی در زنان است.

پیشگیری و درمان

از بین بردن علل زمینه ای مثل یبوست، چاقی مفرط، سرفه های شدید، پرهیز از بارداری های متعدد و اصلاح شیوه زندگی می تواند از بروز افتادگی جلوگیری کند اما درمان افتادگی برحسب سن، شرایط بدنی و… بیمار متفاوت است. در موارد خفیف انجام تمرین های کگل توصیه می شود. این تمرین ها می تواند به سفت شدن عضلات ناحیه درگیر و تقویت آن کمک کند اما در موارد شدید به جراحی نیاز است. تمرین کگل به این صورت است که از خانم خواسته می شود هنگام ادرار کمی عضلات را منقبض کند و ادرار را چند ثانیه ای نگه دارد. هنگام کارهای روزمره نیز این شل و سفت کردن را می تواند ادامه دهد.

درمان گیاهی

مصرف توت فرنگی، کرفس ، سیب زمینی کبابی ( شعله غیر مستقیم حرارت) یا تنور پز،آب ترب سیاه طی چند روز هر صبح،خوردن مخلوط تخم مورد و تخم تره،مصرف فیبر گیاهی: کاهو(بدون سس) و سبزی خوردنو همچنین مخلوط دم کرده سنبل الطیب با عسل استوخودوس در درمان این اختلال پیشنهاد می شود.