تنبلی چشم در کودکان

 
تنبلی چشم در کودکان
تنبلی چشم چیست ؟
آمبلیوپی یا تنبلی، نوعی اختلال(نوعی کاهش بینایی) چشمی است که چشم به ظاهر سالم کودک را درگیر کرده و باعث اختلال دید طبیعی آن می‌شود به عبارت دیگر شاید ظاهر چشم سالم باشد، اما دید کودک، حتی اگر عینک داشته باشد هم کامل نیست این حالت، زمانی اتفاق می‌افتد که تکامل بینایی در یک چشم به صورت طبیعی اتفاق افتاده، اما در چشم دیگر غیرطبیعی است. تنبلی چشم اغلب، فقط یک چشم را درگیر می‌کند، اما در برخی مواقع ممکن است در هر دو چشم نیز اتفاق بیفتد و باعث ایجاد دید ناکافی در چشم راست و چپ شود.
علائم تنبلی چشم:
این اختلال معمولاً در سنین زیر ۶ سال ایجاد شده و اغلب توسط والدین ، معلمان و یا پزشک کشف می‌شود. در سنینی که کودک قادر به بیان مشکلات خود می‌باشد ممکن است از ضعف بینایی ، خستگی چشم و یا سردرد شکایت داشته باشد. اما در اغلب موارد کودک شکایتی ندارد و ممکن است علایم بیماریهای مسبب تنبلی چشم نظیر انحراف چشم و کدورتهای مسیر بینایی مثل آب مروارید و کدورت قرنیه منجر به تشخیص شوند. ولی زمانی که تنبلی چشم ناشی از عیوب انکساری باشد تشخیص آن مشکل است زیرا کودکان به راحتی توسط چشم دیگر می‌بینند و کمبود دید در چشم بیمار را جبران می‌کنند. به همین دلیل والدین و معلمان باید به وضعیت دید کودکان توجه ویژه‌ای داشته باشند.
عوامل ایجاد کننده تنبلی چشم:
•در نزدیک بینی ، دوربینی و آستیگماتیسم ، اگر دید هر دو چشم بسیار کم باشد، هر دو چشم و اگر تفاوت بین آنها زیاد باشد، چشم ضعیفتر نمی‌تواند تصویر واضحی از اشیاء دریافت کند و دچار تنبلی می‌شود. لوچی یا انحراف چشم نیز می‌تواند باعث دو بینی شده در نتیجه تصویر واضحی روی شبکیه تشکیل نشود. بدین ترتیب مغز بتدریج برای حذف دو بینی ، تصویر چشم منحرف را حذف کرده و تنبلی چشم ایجاد خواهد شد.
•کودکان کم سن و سال ، با مشاهده و درک اشیاء نزدیک ، بیش از اشیاء دور سر و کار دارند. اگر یک چشم نزدیک بین و دیگری دوربین باشد، کودک چشم نزدیک بین را برای بینایی ترجیح می‌دهد، بنابرین چشم دوربین مورد استفاده قرار می‌گیرد و تنبلی پیدا می‌کند. این نوع اختلال اصطلاحا آنیزومتروپی نام دارد. حالت اخیر حتی ممکن است باعث تنبلی هر دو چشم شود.
•اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم ، مانند آب مروارید و پایین افتادگی پلک باعث می‌شود که چشم نتواند تصویر واضحی از اشیاء دریافت کند و بتدریج دچار تنبلی شود. در مورد کاتاراکت بهترین درمان عمل جراحی است که اگر پس از تولد تا سه ماهگی هرچه سریعتر صورت بگیرد، نتیجه بهتری خواهد داشت. اما پس از سه ماهگی نتیجه چندان رضایت بخش نخواهد بود.
درمان تنبلی چشم:
خوشبختانه تنبلی چشم در صورتیکه در زمان مناسب تشخیص داده شود براحتی قابل درمان است. درمان تنبلی چشم معمولاً بصورت بستن چشم سالم و وادار کردن مغز به دیدن با چشم تنبل است. این درمان ممکن است هفته‌ها و یا حتی ماه‌ها طول بکشد که البته چشم سالم باید به تناوب باز شود. در مواردی که تنبلی ناشی از عیوب انکساری است تجویز عینک یا لنز سبب وضوح تصویر در چشم معیوب و درمان تنبلی خواهد شد. مواردی نیز که تنبلی ناشی از انحراف چشم است با جراحی و اصلاح انحراف قابل درمان است.
تکامل سیستم بینایی تا سنین ۸ تا ۱۰ سالگی صورت می‌گیرد و درمان تنبلی چشم بعد از این سنین بسیار بعید است. بنابراین در صورتیکه چشم تنبل در سنین پایین درمان نشود بعد از سن ۱۰ سالگی در اکثر موارد هیچ درمانی نخواهد داشت و ممکن است منجر به از دست رفتن شدید دید در یک چشم شود.
برای جلوگیری از تنبلی چشم، کودک باید بعد از تولد در زایشگاه توسط متخصص کودکان و در سنین ۳ تا ۴ ماهگی و ۲ تا ۳ سالگی توسط چشم پزشک معاینه شود. محققان می گویند، تماشای انیمیشن های سه بعدی با استفاده از عینک سه بعدی، می تواند یک گزینه مناسب برای درمان تنبلی چشم در کودکان باشد.