جرم گیری دندان و نکات مهم آن

 

جرم دندان چیست و جرم گیری چه کاری انجام میدهد؟

جرم در واقع رسوبی است که روی دندان‌ها و لثه تشکیل می‌شود و نه‌تنها باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود بلکه رنگ و سلامت دندان‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به پوسیدگی آنها و بروز بیماری‌های لثه منجر شود. البته افرادی که زیاد چای و قهوه مصرف می‌کنند و سیگار می‌کشند زودتر دچار جرم دندان خواهند شد. پس به نوعی باید جرم دندان‌ها را از بین ببریم.

بزاق دهان به صورت طبیعی دارای املاح بسیاری است که در قسمت‌هایی از دهان و دندان‌ها رسوب می‌کند و به مرور زمان هم میکروب‌های دهانی و مواد غذایی به این رسوبات اضافه می‌شوند. در مراحل اولیه این پلاک‌ها براحتی با مسواک‌زدن و نخ‌ دندان کشیدن قابل پاک شدن است، اما به مرور زمان به لایه‌ای سخت تبدیل می‌شود که نیاز به مداخلات درمانی دارد؛ یعنی این‌که برای از بین بردن جرم باید به دندانپزشک مراجعه و جرمگیری کنید.

جرمی که بر روی دندانها تشکیل میشود چیزی شبیه جرم های دور جدار داخلی سماور است . با این تفاوت که ترکیباتی پیچیده تر داشته و روند تشکیل آن اندکی متفاوت است . بزاق ما به طور معمول دارای املاح زیادی است که قدرت رسوب کردن را دارند . این املاح معمولا در جاهائی که با غذا و مسواک کمتر در تماس است رسوب میکنند. رسوب این املاح همراه است با ایجاد بستر مناسب برای جایگزینی میکروبهائی که به طور طبیعی در دهان وجود دارد و رشد و تکثیر آن است . اضافه شدن پروتئین های موجود در غذا و بزاق و همچنین لاشه سلولهای مرده بافت های مختلف دهان در مجموع باعث افزایش حجم این رسوبات شده و به مرور جرم تشکیل میشود.

این جرم های تشکیل شده پر از میکروب های مختلف است و با مسواک زدن هم تمیز نمیگردد و بافت چسبنده لثه را که محکم به دندان چسبیده را بمرور تخریب کرده و بافت نگهدارنده حیاتی لثه را تخریب کرده و باعث سست شدن پایه های دندان میشود .

آیا جرمگیری خطر دارد؟

بیشتر مردم فکر می‌کنند جرمگیری مینای دندان‌ها را از بین می‌برد و زمینه بروز پوسیدگی‌ را فراهم می‌کند در حالی که جرم دندان علاوه بر این‌که برای لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان مضر است، محلی برای تجمع و تکثیر میکروب‌ها به حساب می‌آید و فقط با جرمگیری می‌توان این مشکل را حل کرد. پس این جرم است که ضرر دارد نه جرمگیری! خیلی‌ها می‌گویند جرمگیری باعث حساس شدن دندان‌ها می‌شود و در صورت مصرف نوشیدنی گرم یا سرد دندان‌ها تیر می‌کشند. وجود جرم روی دندان‌ها به علت ضخامتی که دارد به عنوان یک عایق عمل می‌کند و تا حدی جلوی حس دندان‌ها را می‌گیرد. بنابراین طبیعی است که با برداشته شدن آن بهتر متوجه تغییرات حرارتی شویم. البته این حساسیت همیشگی نیست و بعد از چند روز از بین می‌رود، پس نگران نباشید.

جرمگیری و لق شدن دندان‌ها؟

یکی از باورهای نادرست درباره جرمگیری این است که این اقدام درمانی، لق‌شدن دندان‌ها را به همراه دارد. با تجمع تدریجی جرم روی دندان‌ها و لثه و بی‌توجهی به این موضوع، مقداری از استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می‌رود. در حقیقت دندان به این دلیل قبلا لق شده ولی به علت انباشتگی جرم و چسباندن دندان‌ها به هم، بیمار لق شدن آنها را احساس نکرده است، اما بعد از برداشتن جرم‌ها فرد متوجه آن می‌شود. البته این در مورد همه افرادی که جرمگیری می‌کنند، صادق نیست. مثلا فردی که دندان‌های سالمی دارد بعد از جرمگیری مشکلی نخواهد داشت و اتفاقا از این که بوی بد دهانش از بین رفته و دندان‌های تمیزتری دارد، بسیار راضی و خوشحال است.

نحوه جرم گیری:

به طور کلی دو نوع جرم گیری وجود دارد:

1) جرم گیری دستی که در این شیوه دندانپزشک با یک ابزار و به صورت دستی اقدام به جرم زدایی می کند.این شیوه برای همه افراد مناسب نیست و تنها افرادی که جرم کمی بر روی دندانشان دارند می توانند نیاز خود را از طریق این

 روش برآورده کنند.به این سبک جرم گیری سطحی نیز گفته می شود.

2) جرم گیری توسط دستگاه می باشد. در این نوع که از ابزارهای التراسونیک استفاده می شد.پزشک با یک اسپری آب و دستگاه تمامی جرم ها را به صورت تک به تک خواهد گرفت.در این روش دستگاه با ایجاد ضربات کوچک و مداوم جرم ها را می زداید و پس از استفاده مداوم از آب به وسیله اسپری آب سرد جرم های دهان را پاک و دستگاه را خنک می کند.

اگر شما هم از جمله کسانی هستید که استفاده از مورد دوم شامل حالتان می شود و قصد تحقیق در این زمینه را دارید باید بدانید که این روش به هیچ وجه درد ندارد چون در طی فرآیند جرم گیری دندان قرار نیست لایه ای از روی سطح دندان شما برداشته شود.به طور کلی عمل جرم زدایی اصلا درد ندارد ولی بعد از آن نباید بلافاصله آب سرد و یا آب داغ و چای خورد.

جرمگیری؛ هر چند وقت یک بار؟

بسیاری از افراد با یک بار جرمگیری و رعایت همیشگی بهداشت دهان و دندان ممکن است تا مدت‌ها نیازی به جرمگیری مجدد نداشته باشند، اما برخی دیگر که به صورت مداوم از مسواک و نخ دندان استفاده نمی‌کنند، چندان توجهی به زیبایی و سلامت دندان‌هایشان ندارند و شب‌ها به یک مسواک زدن 15 ثانیه‌ای اکتفا می‌کنند زودتر دچار جرم دندانی خواهند شد. به گفته دکتران هر شش ماه یکبار می‌توان دندان‌ها را جرمگیری کرد، اما همه افراد باید حداقل سالی یک بار این کار را انجام دهند.

خمیر دندان‌های ضد جرم

استفاده از خمیردندان‌های ضدجرم موجود در بازار تا حدی می‌تواند جرم دندان‌ها را از بین ببرد، اما باید بدانید این محصولات دارای مقادیر زیادی از مواد ساینده هستند و استفاده همیشگی از آنها توصیه نمی‌شود چون به مرور زمان هم به مینای دندان آسیب می‌رسانند و هم باعث بروز حساسیت‌های دندانی می‌شوند.

بروساژ یعنی چه؟

احتمالا شما هم واژه بروساژ را همراه با جرمگیری دندان دیده یا شنیده‌اید. بد نیست بدانید دندانپزشکان با آغشته کردن دندان‌ها به خمیر مخصوص و نصب برس کوچکی روی یک وسیله خاص چرخشی اقدام به بروساژ سطوح دندانی می‌کنند که این کار معمولا بعد از جرمگیری و برای ایجاد سطح صیقلی روی دندان و همچنین حذف رنگ‌ها و لکه‌هایی که چسبندگی زیادی ندارند، استفاده می‌شود.

این روزها یکی از درمان‌های زیبایی که مردم از دندانپزشکان می‌خواهند، سفید کردن دندان است. یادتان باشد دندانپزشک شما هنگام جرمگیری، رسوبات رنگی و املاح ته‌نشین شده روی دندان‌ها را برمی‌دارد و در نتیجه رنگ داخلی دندان تغییر نخواهد کرد و نباید انتظار سفیدی و درخشندگی داشته باشید؛ هر چند به دلیل از بین رفتن لایه جرم، کمی تغییررنگ را احساس می‌کنید ولی در بلیچینگ (روشی برای سفید کردن دندان‌ها) ماده‌ای به نام پراکسید هیدروژن به درون ساختار مینایی دندان نفوذ کرده و باعث اکسید شدن رنگدانه‌ها و در نتیجه سفید شدن دندان‌ها می‌شود. از طرفی این کار بیشتر جنبه زیبایی دارد، در حالی که جرمگیری یک اقدام درمانی است.

هفت خطایی که باعث جرم گرفتن دندان ها می شوند:

خطای شماره یک: فقط یک بار در روز مسواک می زنید

مسواک زدن باعث می شود که پلاک های دندانی که نرم و چسبنده بوده و از بزاق، باقیمانده مواد غذایی و باکتری ها تشکیل شده اند از بین بروند. اگر این پلاک ها به خوبی از سطح دندان پاک نشوند، کلسیفیه شده (رسوب املاح کلسیم) و به جرم دندان تبدیل می شوند.

اگر متوجه شده اید که دندان هایتان با سرعت بیشتری جرم می گیرد، باید به جای یکبار، دو بار در روز و هر بار به مدت حداقل دو دقیقه با مسواکی نرم مسواک بزنید. لازم است که این کار را با دقت انجام دهید. دندان های بالا و پایین را به طور جداگانه مسواک بزنید و همیشه از طرف لثه ها به سمت دندان ها پیش بروید. نباید مسواک زدن بخش داخلی دندان ها را فراموش کنید.

خطای شماره دو: مواد غذایی شیرین و چسبناک زیادی مصرف می کنید

مواد غذایی چسبناک و شیرین مانند سوهان، گز و … باعث تشکیل پلاک دندان می شوند، چون به سطح دندان ها می چسبند. هر چه میزان این پلاک ها بیشتر شود، به این معنی است که احتمال جرم گرفتن دندان ها نیز بالا می رود.

برای داشتن دندان ها و لثه های سالم لازم است که هر شش ماه یکبار و در برخی موارد خاص، بیش از این دندان هایتان را جرمگیری کنید.

برای پیشگیری از این مشکل باید از مصرف زیاد مواد غذایی شیرین و چسبناک مانند موز، میوه های خشک، پاستیل و غیره بپرهیزید و بعد از مصرف، دندان هایتان را مسواک بزنید. اگر امکانش نیست حداقل بعد از مصرف این مواد غذایی، دهانتان را با آب شستشو دهید تا بقایای مواد غذایی از روی دندان ها پاک شوند.

خطای شماره سه: از خمیردندان استفاده نمی کنید

برخی افراد فکر می کنند مسواک زدن به معنای سابیدن دندان ها است. اکثر افراد نیز بدون خمیردندان و با بی دقتی تمام مسواک می زنند. درست است که استفاده از خمیردندان الزامی نیست، اما این ماده به پیشگیری از جرم دندان ها کمک زیادی می کند. همه خمیردندان ها حاوی ذرات سیلیس هستند که به عنوان یک ماده سابنده در فرمولاسیون آنها استفاده می شود و کار زدودن پلاک دندانی را ساده تر می سازد.

توصیه می کنیم به جای استفاده از خمیردندان های موسوم به ضدجرم، از خمیردندان های حاوی  فلوئور استفاده کنید که در پیشگیری از پوسیدگی دندان ها نیز موثر هستند. خمیردندان های ضدجرم به دلیل اینکه به دفع پلاک دندان ها و باکتری های تشکیل دهنده آن کمک می کنند، با این نام خوانده می شوند. اگر شما دچار مشکلات دهانی مانند مشکلات مربوط به لثه ها یا حساسیت دندانی هستید، برای انتخاب خمیردندان مناسب با دندانپزشک مشورت کنید.

خطای شماره چهار: جرمگیری نمی کنید

خیلی از افراد از جرمگیری وحشت دارند و آن را عاملی برای خراب شدن دندان ها می دانند. اما جرمگیری که توسط دندانپزشک انجام می شود باعث رفع جرم های موجود روی دندان ها و زیر لثه می شود و تاثیر پیشگیرانه نیز دارد. در واقع مناطقی که دارای جرم باشند، راحت تر پلاک ها را نیز به خود جذب می کنند و دوباره جرم بیشتری روی هم انباشته می شود.

برای داشتن دندان ها و لثه های سالم لازم است که هر شش ماه یکبار و در برخی موارد خاص، بیش از این دندان هایتان را جرمگیری کنید. پزشک متخصص بیشتر راهنمایی تان خواهد کرد.

خطای شماره پنج: از نخ دندان استفاده نمی کنید

باروهای رایج غلطی در خصوص نخ دندان وجود دارد و خیلی از افراد سراغ آن نمی روند. اما تمیز کردن فضای بین دندان ها با کمک نخ دندان برای تکمیل کار مسواک لازم و ضروری است. این کار باعث می شود که پلاک های دندانی فضای غیرقابل دسترس مسواک، یعنی بین دندان ها و زیر کناره های لثه ها که باعث تشکیل  جرم در این مناطق می شوند از بین بروند.

متخصصان توصیه می کنند که روزانه یک بار و شب ها برای تکمیل تاثیر مسواک، فضای بین دندان ها را به کمک نخ دندان تمیز کنید. این کار به ویژه برای افرادی که از مشکلات مربوط به لثه رنج می برند لازم است. فضای باز بین دندان ها (که در برخی موارد به دلیل افتادن دندان ایجاد می شود) جزو مناطقی هستند که بیشترین پلاک را به خود می گیرند.

خطای شماره شش: سالانه حداقل یکبار به دندانپزشک مراجعه نمی کنید

به خوبی می دانیم که هزینه های دندانپزشکی سرسام آور است. به همین دلیل هم اکثر مردم زمانی به دندانپزشک مراجعه می کنند که دندانشان در وضعیت نامساعدی قرار دارد. اما این کار وضعیت را بدتر می کند.

یادتان باشد ترمیم دندانی که به درستی صورت نگرفته باشد، یعنی ماده آمالگام یا کامپوزیت که برای پرکردن دندان استفاده می شود و تاج دندان بالاتر یا پایین تر از سطح دندان قرار بگیرد باعث بیشتر شدن پلاک دندانی شده و به این ترتیب جرم دندان نیز بیشتر می شود. لازم است که هر سال برای کنترل وضعیت دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنید.

خطای شماره هفت: ارتودنسی لازم را انجام نمی دهید

اگر وضعیت قرارگیری دندان هایتان درست نیست و به اصلاح دندان ها روی هم سوار شده و جفت و جور نباشند، نیاز به ارتودنسی وجود دارد. افرادی که این کار را انجام نمی دهند، بیشتر در معرض جرم گرفتن دندان ها قرار می گیرند.

پلاک دندانی در مناطقی که مسواک به دندان ها نمی رسد، بیشتر شکل می گیرد. انجام ارتودنسی باعث ردیف و مرتب شدن دندان ها شده و روشی برای پیشگیری از پوسیدگی و جرم دندانی محسوب می شود.

روشی طبیعی و گیاهی برای برطرف کردن جرم دندان ها:

متخصصان طب سنتی جویدن برگ های مریم گلی را برای از بین بردن جرم دندان بسیار توصیه می کنند.

ترکیب روغن خردل و پودر زردچوبه و نمک یک ترکیب گیاهی بسیار موثر در از بین بردن جرم دندان ها است که اطبا سنتی کشور هند از آن برای بیماران خود بهره می برند.

دندان هایی که لکه دار شده اند را با ترکیب پودر گیاه زنبق و نعناع ماساژ دهید تا لکه ها کم رنگ شوند.

چند راه ساده خانگی دیگر:

میوه ها و سبزیجات سفت مانند هویج و سیب به دلیل سفتی با فشار بیشتری گاز زده می شوند که همین یک حالت سایش بر روی دندان ها ایجاد می کند که در از بین بردن جرم دندان ها فوق العاده موثر است.

کرفس و هویج هم همین خاصیت را دارند.

 توت فرنگی را بر روی دندان ها بمالید تا جرم گیری طبیعی و خوشمزه داشته باشید.

وسایل لازم برای جرم گیری:
جوش‌شیرین
نمک
آب
یک فنجان
مسواک
هیدروژن پراکسید
دنتال پیک (وسیله‌ای نوک‌تیز مخصوص دندانپزشکی)
شوینده‌ ضدعفونی‌کننده‌ دهان

مرحله اول:
یک قاشق غذاخوری جوش‌شیرین را با نصف قاشق چای‌خوری نمک در یک فنجان کوچک ترکیب کنید. مسواک خود را با آب گرم خیس کنید و آن را در این ترکیب فروببرید.
مرحله دوم:
باقدرت و انرژی این ترکیب را روی دندان‌های خود بمالید. در فواصل معین آب دهان خود را خالی کرده و مسواک را دوباره در ترکیب فروببرید. برای پنج دقیقه به مالیدن این ترکیب بر روی دندان ‌های خود ادامه دهید.
مرحله سوم:
به‌اندازه‌ یک در شیشه از هیدروژن پراکسید را با نصف فنجان آب گرم ترکیب کنید. برای یک دقیقه این محلول را غرغره کنید، سپس آب دهان خود را خالی کرده و با نصف فنجان آب سرد دهانتان را بشویید.
مرحله چهارم:
با استفاده از یک جرم‌گیر حرفه‌ای دندان (دنتال پیک)، جرم‌های زرد را از روی دندان‌ های خود بخراشید. مراقب باشید لثه‌ها را نخراشید، زیرا این کار موجب سوزش و ناراحتی شده و احتمال آسیب وجود دارد. مراحل ذکرشده در بالا جرم‌ها را نرم کرده و باعث می‌شود آن‌ها به‌راحتی از روی دندان‌ها پاک شوند.
مرحله پنجم:
دهان خود را با شوینده‌ ضدعفونی‌کننده بشویید و این کار را یک روز در میان تکرار کنید تا تشکیل جرم‌ها را کنترل نمایید.