جوش و آکنه
پوست، بزرگترین عضو بدن می باشد که حدود 15 درصـد از وزن بدن را تشکیل می دهد. آکنه یا جوش ، شایعترین بیماری پوستی در جهان است که اغلب در سنین 20 تا 30 سالگی و دوران بلوغ رخ می دهد و به چهار دسته خفیف ، متوسط ، شدید و خیلی شدید تقسیم می شود. نوعى باکترى پوست به نام “پروپیونى باکتریوم آکنه”از دلایل عمده بروز این بیماری میباشد، که در درون پوست رشد کرده و موجب میشود غدد چربی و پیاز مو درگیر و مسدود شده و در نهایت منجر به آکنه و التهابات ناشی از آن می شود. عوامل محیطی و تغییر در میزان ترشح چربی از غدد سبوم نیز از دیگر دلایل بروز آکنه می باشد . عوامل ژنتیکی از دیگر دلایل بروز آکنه می باشد، اما هنوز ژن مرتبط با آکنه شناسایی نشده است.
چرا و چگونه آکنه ایجاد می شود؟
هورمون هایی که در ایجاد آکنه نقش دارند، هورمون های جنسی می باشند که به میـزان زیادی در دوران بلوغ ترشح می شوند. بدن انسان به آندروژن(هورمون جنسی مردانه) حساس است و این باعث می شود غدد چربی پوست (سباسه) در درم(لایه میانی پوست) بیشتر فعالیت کرده و چربی ترشح شده ، موجب مسدود شدن مجرای غدد چربی می شود. اکثرا آقایان به آکنه مبتلا هستند چون میزان این هورمون در بدن آنها بیشتر از خانم ها است. انتهای مجرای غدد چربی، فولیکول مو قرار دارد که شبیه سلول های سطح پوست اسـت که اگـر دچار آکنه شده باشید، این سلول ها در هنگام از بین رفتن به یکدیگر چسبیده و مجرا باریـک می شود و محیط را برای رشد و تکثیر باکتری آکنه فراهم می کند و باعث التهاب می شـود. التهاب ایجاد شده باعث تحریک سیستم دفاعی بدن می شود و گلبول های سفـید را از طـریق جریان خون روانه منطقه ملتهب کرده و مایعی زرد یا سبز رنگ به نام چـرک را تولیـد می کند. این التهاب باعث انسداد پیاز مو می شود که اگر کامل یا ناکامل باشد، به ترتیب دانه های سر سفید و دانه های سر سیاه به وجود می آید.
مواردی که در بروز آکنه نقش دارد یا آن را تشدید می کند:
1 – مصرف برخی داروها نظیر لیتیوم، داروهـای ضد تشنج، داروهای ضد سل و ترکیبات استروئیدی می توانند باعث تشدید آکنه شود. 2 – هر گونه سایش یا فشار مداوم بر روی پوست می تواند سبب بروز آکنه شود. 3 – به وجود آمدن کیست های زیاد موجب بزرگ شدن تخمدان می شود و اجازه نمی دهد، تخمدان فعالیت خود را به خوبی انجام دهد، در نتیجه مقدار بیشتری هورمون تستوسترون ترشح می شود که نمی تواند به هورمون زنانه استروژن تبدیل شود. بنابراین تستوسترون بیشتری وارد جریان خون شده و بر روی پوست اثر می گذارد
4 -کار کردن در محیطی که هوا در جریان نباشد و منجر به تعریق فرد شود، می تواند سبب تشدید آکنه شود. 5 – استفاده بیش از حد از مواد آرایشی روغنی یا پودر هایی که باعث گرفتگی منفذ های پوستی می شوند. 6 – استرس و اضطراب شدید. 7- چربی زیاد پوست. 8 – یبوست و بیماری های کبدی.
نکته: رژیم غذایی نقش ثابت شده ای در ایجاد و یا تشدید آکنه ندارد. با این حال در صورتی که بر اثر تجربه رابطه ای بین مصرف بعضی غذاها و ایجاد یا تشدید آکنه می بینید، توصیه می شود از مصرف آنها خودداری کنید.
توصیه هایی برای کنترل جوش:
- هر روز با آب ولرم پوستتان را شستشو بدهید و در صورت نداشتن حساسیت می توانید از گیاهان معطر کننده مثل روغن گل سرخ، یاس، لاواند و…استفاده کنید. همچنین برای آرامش و دور شدن از خستگی روزانه هر شب یک خیار متوسط را با پوست رنده کرده و با یک قاشق غذا خوری گلاب مخلوط کنید و به مدت 20 دقیقه روی صورتتان به شکل ماسک قرار دهید.
- از گیاهان تصفیه کننده خون که از راه خوراکی مصرف می شوند، استفاده کنید از قبیل: دم کرده گزنه، بارهنگ، بولاغ اوتی.
- از دستکاری کردن جوش های خود پرهیز کنید و اگر نمی توانید، فقط جوش هایی که دارای سر زرد و سر سیاه هستند را با کمی فشار تخلیه کنید.
- از غذاهای چرب و فست فود دوری کنید و بیشتر میوه و سبزی استفاده کنید.
- اگر پوستی خیلی چرب دارید روزانه از شربت انار،آب غوره،آب لیمو استفاده نمایید.
- ورزش کنید و بعد از آن به حمام بروید،موهای خود را شستشو بدهید چرا که موی چرب در تماس با پوست باعث ایجاد آکنه می شود. •پوست خود را در برابر عوامل جوی مثل گرد و غبار و سوز و سرما با گیاهانی مثل روغن بادام و زیتون و … محافظت کنید.
- پوست سالم به دریافت مناسب ویتامین های A ،E ،C ، روی و حداقل 6 لیوان آب در روز نیاز دارد.
نکته مهم : با توجه به اینکه جوش ( آکنه ) منشأ داخلی دارند ، جهت پاکسازی پوست از افشره 8 گیاه پِرگاس ( پاکسازی و سم زدایی کبد چرب ) استفاده شود، که باعث تصفیه خون از چربی و سموم می گردد و جوش هــا را پاکسازی می نماید و از بروز مجدد آن ها نیز جلوگیری می نماید.