دستگاه عصبی انسان

دستگاه عصبی انسان     

دستگاه عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است .مهمــترین و پیچــیده ترین بخش دستگاه عصبی مغـــز است. یکی از ساختــارهای مغزی دیانسفالون می باشد که نقش مهمی در هماهنگی اعمال بدن را بر عهده دارد.

این ساختار به دو بخش تالاموس و هیپوتالاموس تقسیم می شود:

تالاموس ها :  هســته های خاکستری مخ بوده و  تقویت پیامهای حسی را  بــه عهـــده دارند و پیامهای حسی را  قبل از این کــه به مخ برسند، تقویت می کنند . مانند ، ترس و…

هیپوتالاموس: به عنوان بخش کوچکی از مغز است که در زیر تالاموس قرار دارد و کنترل بسیاری از احساسات پیچیده  اعم از خلق‌وخو، رفتارهای انگیزشی ،رضایت، آرامش و … را بر عهده دارد.

سامانه سیستم عصبی کاملاً غیر ارادی بوده که بر اعمال اندام درونی بدن، غده‌ها و… نظارت دارد و شامل دو گروه رشته های عصبی سمپاتیک و پارا سمپاتیک میباشد که حالت پایدار بدن را حفظ می‌کنند. عمل این دو بخش برخلاف یک‌دیگر هستند.

 سیستم سمپاتیک: بخشی از سیستم عصبی است که عملکرد های غیر ارادی کلیدی بدن را کنترل می کند و به سرعت بخشیدن اطلاعاتی نظیر ضربان قلب،انقباض عروق خونی،و بالا بردن فشار خون می پردازد.در افراد مضطرب میزان بعضی از هورمون های موجود در خون غیر عادی است.

سیستم پاراسمپاتیک: تمام تغییرات  تحت کنترل سیستم سمپاتیک را به وضعیت عادی و اولیه باز می گرداند ، بزاق دهان افزایش پیدا میکند، ضربان قلب کاهش می یابد، مردمک چشم کوچک شده، مثانه منقبض می شود و دستگاه گوارش تحریک شده و با آزاد سازی صفرا به هضم مواد چربی کمک می کند. ، سیستم پاراسمپاتیک مسئول تحریک استراحت و هضم یا خوراک و پرورش است.

اطلاعاتی که در بالا ذکر شد توسط نورون ها(واحد ساختمانی و عملی دستگاه عصبی) و نوروترانسمیترها ( پیام آور عصبی و پیک عصبی)به بدن انتقال پیدا میکند. این انتقال دهنده های عصبی (نوروترانسمیترها) با تا ثیر بر مواردی نظیر خلق و خو ،تمرکز خواب و…..فرایند کنترل  رویدادهایی نظیر استرس ،اضظراب و….به عهده می گیرد.

به طور کلی نوروترانسمیترها به دو دسته بازدارنده (inhibitory) و تحریکی (excitatory) تقسیم می شوند.

نوروترانسمیترهای بازدارنده

سروتونین: کاهش سروتونین موجب اختلال افسردگی، اختلال در کنترل خشم و… می گردد.

دوپامین: گاهی نقش نوروترانسمیتر بازدارنده و گاهی تحریکی دارد اما  بیشتر وظایف بازدارنده را برعهده دارد. دوپامین بر انگیزه و علایق ما برای انجام دادن فعالیت ها تاثیرگذار است همچنین در کنترل حرکات ارادی،خواب، خلق، توجه ویادگیری نیز نقش دارد.

گابا:  گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) یک اسید آمینه است که مهمترین انتقال دهنده اعصاب مرکزی میباشد این انتقال دهنده  تنظیم فعالیت های مغزرا  بر  عهده دارد . افزایش آن باعث کاهش اضطراب می شود.

نوروترانسمیترهای تحریکی

نوراپی نفرین:بر خلق و خو تاثیرگذار است. افزایش نوراپی نفرین می تواند منجر به اضطراب شود. پایین بودن سطح آن با کاهش انرژی، کاهش تمرکز و اشکال در چرخه خواب مرتبط است.

اپی نفرین:

در واکنش به استرس آزاد می شود. با این حال استرس و یا بی خوابی طولانی مدت سبب افت شدید اپی نفرین می گردد.

اختلالات دستگاه عصبی:

از جمله اختلالات دستگاه عصبی میتوان به استرس، اضطراب،ترس ، اختلالات خواب و زوال عقل، میگرن(سر درد)،  و……  اشاره کرد:

استرس: به معنی حالت فشار روانی احساسی، یا تنش ناشی از شرایط نامطلوب است. و هر محرکی که در انسان ایجاد تنش کند، استرس زا یا عامل تنیدگی نامیده می‌شود. هر عاملی که موجب تنش روح و جسم شود باعث از دست دادن کنترل فرد  نیز می شود.

اضطراب  : به معنی تشویش،آشفتگی و پریشانی است ، موضوعی معین نداشته و عوامل تشکیل دهنده ی آن تا حدودی مبهم و مجهول می باشد  در واقع اضطراب را میتوان نوعی نا امنی درونی دانست .

 ترس : ترس نیز به معنای خوف و بیم میباشد  ، ناشی از خطری است که در خارج وجود دارد و موضوع آن معین است. عوامل تشکیل دهنده آن معلوم و آشکارند.در واقع ترس را میتوان نوعی نا امنی بیرونی دانست. کسانی که ترسو،رنجور و دلخور هستند،انرژی سرشار را از دست می دهند.برای مقابله با آن نه در حالت دفاع باشیم و نه در حالت تهاجم.

اختلالات خواب :خواب خوب و استراحت بهتر در طی شب ، باعث کسب انرژی بیشتر به هنگام روز می شود. که این مساله در از بین بردن چربی های زائد و پیشرفت رشد عضلات  تاثیر داشته و باعث کاهش استرس ، اضطراب، افسرگی و چاقی ،دیابت و آلزایمر(یکی از علائم زوال عقل)می شود.

میگرن : یکی دیگر از اختلالات عصبی بوده و با سردرد شدید و بی‌تاب‌کننده‌ای همراه است که باعث تهوع، سرگیجه و حساسیت به نور و برخی صداها می‌شود.همچنین می تواند طوری شدید باشد که مدام در تلاش برای پیدا کردن  یک مکان آرام و تاریک برای تسکین آن باشید.

از عواملی که در آرامش و کاهش میزان استرس،اضطراب،ترس، اختلالات خواب و سردرد(میگرن) در روزمره تاثیر دارند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تغذیه و رژیم غذایی مناسب : رژیم غذایی مناسب و متعادل از جمله میوه جات و سبزیجات تازه و ویتامین ها،و نیز دوری از فست فود و غذاهای پر چرب باعث نشاط شده و تاثیر مهمی بر اعصاب و روان انسان دارد و هینطور مصرف بیش از حد کافئین(چای ، قهوه،…..) از جذب املاح در بدن جلوگیری می‌کند و باعث بروز افسردگی و همچنین باعث تحریک بیش از حد سیستم عصبی مرکزی و در نتیجه آشفتگی ذهنی می‌شود.‌

ماساژ: ماساژ عبارتست از یک سری حرکات منظم، مرتب و اصولی که روی بافتهای بدن به منظور اهداف خاصی بکار می رود. به عبارت دیگر ماساژ عبارتست از یک سری حرکات و مهارتهای دستی که بطورمنظم و مخصوص بر روی بافتهای بدن جهت تأثیر بر سیستم عصبی، عضلانی، پوست، مفاصل و گردش خون بکار می رود.

 

 تأثیر ماساژ بر روی دستگاه عصبی و سیستم عضلانی :

بالا بردن توانایی کنترل سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع).

ایجاد احساس آرامش و کاهش استرسو اضطراب

افزایش انعطاف‌پذیری تاندون‌ها، لیگامانهای دارنده و تارها عضلاتی

افزایش رفع اسیدلاکتیک از عضلات و رفع خستگی و درد

ماساژ بطور مستقیم بر روی استخوان اثر نمی‌کند ولی در مفاصل باعث تسهیل و تحریک گردش خون و جریان خون لنفاوی در ناحیه مفصلی می‌شود.

فعالیت های ورزشی : ثابت شده است که تمرینات منظم  و فعالیت های ورزشی ، موجب افزایش میزان ماده‌ای به نام آندروفین در مغز می‌شود که به طور طبیعی نگرانی و اضطراب را کاهش می‌دهد، خواب را تنظیم می کند و در بهبود جریان خون در بدن  و رسیدن اکسیژن مناسب به سلول ها  موثر بوده و باعث تقویت و بهتر شدن روحیه فرد میشود .

با توجه به اینکه زندگی روزا نه اکثر مردم با استرس و اضطراب همراه است نیاز به یک ارامبخش عصبی و کاملا گیاهی احساس میگردد افشره ارام بخش عصبی پرگاس با بهره گیری از عصاره های  موثر گیاهان  باعث رفع استرس و اضطراب می شود .

گیاهان موجود دراین  افشره عبارتند از : گل گاو زبان/آویشن/ بادرنجبویه / اسطوخودوس/ بیدمشک، / نسترن/ گل همیشه بهار/ سنبل الطیب / بهار نارنج

مکانیسم اثر :

 که مواد مؤثره گیاهی موجود در افشره پرگاس ، سیستم آنزیمی مسئول کاتابولیسم گابا (GABA) را غیرفعال کرده و منجر به افزایش غلظت این ماده در مغز می شود این امر به دلیل کاهش دادن فعالیت سیستم عصبی مرکزی، منجر به بروز اثرات آرام بخش (Relaxing) می شود. ترکیبات  پرگاس دارای تأثیرات ضدافسردگی و ضد اضطراب بوده و در افرادیکه تحت شرایط استرس زا هستند، اثرات نشاط آور و آرامش بخش پایداری را ایجاد می کند و عوارض ناشی از تنش های عصبی و فشارهای روحی از جمله تپش قلب عصبی، مشکلات عصبی دستگاه گوارش، بی خوابی های شبانه و سردردهای عصبی را برطرف می نماید.

عملکرد پرگاس :

*آرام بخش و ضد اضطراب

*نشاط آور و ضد افسردگی

*ضد سردردهای عصبی (به خصوص میگرن)

*برطرف کننده ی خستگی های روحی و جسمی ناشی از تنش های عصبی روزانه

*موثر در رفع بی خوابی  شبانه