دیسک گردن

 
 

دیسک گردن 

مهره‌ها توسط دیسک و دو مفصل کوچک به نام “مفصل فاست” به یکدیگر متصل می‌شوند؛ این دیسک تشکیل شده از بافت‌های رابط محکم نگهدارنده‌ی یک مهره روی مهره دیگر، به مثابه ضربه‌گیر و محافظ بین مهره‌ای عمل می‌کند و مانع سایش آنها روی یکدیگر می‌شود. دیسک و مفصل‌های فاست حرکت مهره‌ها را ممکن می‌سازند و به ما اجازه می‌دهند تا گردن و کمر را خم کنیم و بچرخانیم. دیسک گردن از لایه خارجی یا محیطی محکمی به نام “آنولوس فیبروزوس” و مرکز ژلاتینی مانندی موسوم به “نوکلئوس پولپوزوس” تشکیل می‌شود که مرکز آن در پیامد بالا رفتن سن به تدریج آب خود را از دست می‌دهد و در نتیجه از خاصیت ضربه‌گیری و حفاظتی دیسک کاسته می‌شود. لایه محیطی دیسک نیز به موازات تحلیل رفتن آن، پاره می‌شود و در نتیجه جابه‌جا شدن مرکز دیسک (بیماری پارگی یا فتق دیسک گردن) از راه شکاف پدید آمده در لایه محیطی و راه یافتن آن به درون فضای اشغال شده توسط عصب‌ها و نخاع ممکن می‌گردد. سپس دیسک گردن برجسته به عصب‌ها فشار می‌آورد و موجب برانگیختن درد، کرختی یا بی‌حسی، گزگز کردن یا ضعف در شانه‌ها یا بازوها می‌شود.متخصص ستون فقرات هنگام معاینه بیمار، واکنش‌ها، حس و قدرت بازوها را بررسی می‌کند تا از میزان تأثیرگذاری فتق دیسک اطلاع یابد. این بیماری به ندرت به نخاع فشار وارد می‌کند یا باعث بروز مشکل در پا می‌شود.

**چهار حرکتی که هر روزه انجام می‌ شود و در بیرون زدگی دیسک گردن موثر است:

خم کردن رو به جلوی گردن، حالت اندامی نامناسب (قوز کردن) به ویژه هنگام خوابیدن یا نشستن، فعالیت‌های درگیر کننده‌ی بازوها در جلوی بدن (برای مثال: ظرف شستن، رانندگی و …) و بلند کردن اشیاء چهار حرکتی هستند که همگی هر روز انجام می‌دهیم و در صورت تکرار، طول کشیدن یا شدید بودن به بیرون زدگی دیسک گردن دامن می‌زنند.

علائم و نشانه ها

از جمله علائم دیسک گردن درد تیرکشنده یا سنگین، گرفتگی یا اسپاسم عضله، ضعف، گزگز کردن یا درد می باشد. اما این نکته را به خاطر بسپارید که فتق دیسک گردن گاهی اوقات با هیچ علامتی همراه نیست و به اصطلاح بیمار دچار پارگی دیسک بدون علایم دیسک گردن می‌شود. دیسک بین مهره‌ای برجسته (بیرون زدگی) یا فتق‌دار می‌شود، اما اگر به عصب یا نخاع فشار نیاورد، علائمی مانند درد نیز بروز نخواهد یافت. نشانه های دیسک گردن بسته به محل فتق یا برجستگی دیسک در هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است. بیمار در صورت ابتلا به این بیماری با علائم زیر مواجه خواهد شد:

• گردن درد
• شانه درد
• خشکی یا گرفتگی عضله‌های گردن
• درد منتشر شونده یا سرایت کننده به بازو(ها)
• گزگز کردن بازو(ها) یا دست(ها)
• ضعف بازو(ها) یا دست(ها)

تغذیه و رژیم غذایی

تغذیه از منظر زیست‌شناختی داخلی، نقش بسیار مهم و مستقیمی را در سلامت ستون فقرات، التیام دیسک‌‌ها و سطوح مفصل‌های ستون فقرات ایفاء می‌کند. رژیم سرشار از کلسیم و ویتامین D در ارتباط با ستون فقرات و کمک که درمان بیرون زدگی دیسک گردن یک رژیم مناسب برای حفظ سلامت استخوان‌ها به شمار می‌رود. استخوان‌ها را با میل کردن غذاهایی مانند مواد زیر قوی نگه دارید:

• شیر
• ماست کم چرب
• سبزیجاتی مانند کلم‌پیچ، بامیه، لوبیا قرمز و لوبیای پخته
• آجیل مانند بادام، فندق، گردو و کنجد
• ماهی‌هایی نظیر شاه‌ماهی‌ها، ساردین ، و ماهی آزاد
• انجیر و زردآلو
• دانه سویا و تخم مرغ

با مصرف غذاهای زیر به التیام ستون فقرات در سطح سلولی کمک کنید:

• صدف‌ داران: خرچنگ، میگو و صدف
• سبزیجات سبز تیره: کلم‌پیچ (گونه‌ای کلم)، اسفناج، کلم، مارچوبه
• سبزیجات و میوه‌های قرمز: فلفل قرمز، چغندر، گوجه فرنگی تازه یا پخته، توت‌های تیره رنگ مانند شاه توت و زغال اخته
• فرآورده‌های سویا: شیر سویا، پنیر سویا
• زیتون سیاه
• سیب و پیاز قرمز که به طور طبیعی سرشار از ماده‌ای به نام کورستین هستند که ویژگی ضدالتهابی طبیعی دارد.
• تخم کتان
• دانه‌های گیاهی: لوبیا چشم بلبلی، لوبیا قرمز، دانه سویا و …
• ماهی‌های چرب آب‌های سرد: ماهی کولی، شاه ماهی، ساردین، ماهی آزاد
• روغن زیتون
• میوه‌ها، آجیل، سبزیجات و غلات
• تأمین آب مورد نیاز بدن برای فرایند جذب آب مجدد در التیام دیسک‌های تخریب شده اهمیت فراوان دارد. بهترین حالت آن است که هر روز ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید.

پیشگیری از ابتلا به دیسک گردن

با انجام برخی تغییرات کوچک و ساده در برنامه‌ی روزمرّه می‌توان گام بزرگی را در پیشگیری از ابتلا به بیرون زدگی دیسک گردن برداشت:

• استراحت کردن در فواصل زمانی منظم. اگر مسافت‌های طولانی رانندگی می‌کنید یا ساعت‌ها با رایانه کار می‌کنید، در فواصل زمانی منظم استراحت کنید. سر را رو به عقب، بالای ستون فقرات نگه دارید تا فشار کمتری به گردن وارد شود. دندان‌ها را روی هم فشار ندهید.
• میز کار، صندلی و رایانه را به گونه‌ای تنظیم کنید که نمایشگر هم‌تراز با چشمان‌تان باشد، زانوها اندکی پایین‌تر از مفصل ران قرار گیرند؛ از صندلی‌های دسته‌دار برای گذاشتن بازو و آرنج استفاده کنید.
• گوشی تلفن را هنگام مکالمه بین شانه و گوش قرار ندهید. اگر زیاد با تلفن صحبت می‌کنید از هدست استفاده کنید.
• اگر پشت میزنشین هستید به طور منظم نرمش‌های کششی انجام دهید. شانه‌ها را بالا و پایین ببرید؛ کتف‌ها را به یکدیگر فشار دهید و سپس رها کنید. شانه‌ها را هنگام خم کردن سر به یک سمت پایین ببرید تا عضله‌های گردن تحت کشش قرار بگیرند.
• پایه را متعادل کنید. حرکات کششی مربوط به عضله‌های دیواره قفسه سینه را انجام دهید و عضله‌های اطراف کتف و پشت شانه را تقویت کنید تا تعادل پایه‌ی نگهدارنده‌ی گردن را بهبود ببخشید.
• روی شکم نخوابید. این حالت فشار زیادی را به گردن وارد می‌کند. بالشی انتخاب کنید که انحنای طبیعی گردن را حفظ کند.

گردن درد و بیماری دیسک گردن از جمله بیماری های شایع در عصر حاضر می باشد. از آنجا که در زندگی امرزی نمی توان از نشستن های طولانی و استفاده از کامپیوتر اجتناب کرد لذا باید موارد ذکر شده را به منظور پیشگیری از دیسک گردن مد نظر قرار داده شود تا از عوارض بیماری دیسک گردن در امان باشید. با پیشرفت های پزشکی امروز درمان قطعی دیسک گردن به منظور کاهش کنترل درد میسر شده است.

ورزش و حرکات اصلاحی

ورزش گردن معمولاً جزء لاینفکی از درمان دیسک و آرتروز گردن به شمار می‌رود. عضله‌های قوی، وزن بدن و استخوان‌ها را تحمل می‌کنند و مانع وارد آمدن فشار غیر ضروری بر ستون فقرات می‌شوند و نهایتا منجر به کاهش درد دیسک گردن می شود.

حرکات کششی برای درمان دیسک گردن

این نوع حرکات جزیی از درمان غیر جراحی دیسک گردن محسوب می شود که توسط متخصص ورزش درمانی گردن توصیه می شود. ورزش گردن درد در تقویت عضلات گردن بسیار موثر است بنابراین بهتر است روزانه مدتی را برای تقویت عضلات گردن خود وقت بگذارید.

۱(ﮔﺮﺩﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﯽ ﺑﻪ ﺑﻐﻞ ﺧﻢ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﺑﺮﺍی ﺍﯾﺠﺎﺩ ﮐﺸﺶ ﺑﻬﺘﺮ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﻨﻴﺪ، ۶ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﮑﺚ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺮﮔﺮﺩﯾﺪ. ﺍﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﻫﺮ ﺳﻤﺖ ۳ ﺑﺎﺭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻴﺪ.

۲)ﺳﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺧﻢ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻁﻮﺭی ﮐﻪ ﭼﺎﻧﻪ ﺗﺎﻥ ﺑﻪ ﻗﻔﺴﻪ ی ﺳﻴﻨﻪ ﺑﺮﺳﺪ، ﺑﺮﺍی ﺍﯾﺠﺎﺩ ﮐﺸﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻴﺪ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﯽ ﺍﺯ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻢ ﺷﻮﺩ. ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﮐﺸﺶ ﮐﺮﺩﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ۶ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﮑﺚ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺮﮔﺮﺩﯾﺪ. ﺍﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ۳ ﺑﺎﺭ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﮐﻨﻴﺪ.

۳)ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﻋﻀﻼﺕ ﮐﺘﻒ ﺗﺎﻥ ﺷﻞ ﻭ ﺭﯾﻠﮑﺲ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺮﺗﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻁﺮﻑ ﺑﭽﺮﺧﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﮐﺸﺶ ﺩﺭ ﮔﺮﺩﻥ ﮐﻨﻴﺪ. ﺑﻪ ﻁﻮﺭی ﮐﻪ ﻧﮕﺎﻫﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺭﻭی ﮐﺘﻒ ﻭ ﺷﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ۶ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﮑﺚ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍی ﻫﺮ ﻁﺮﻑ ۳ ﺑﺎﺭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻴﺪ.

۴)شانه هایتان را بالا برده و به گوشهایتان نزدیک کنید. ۵ ثانیه نگهداشته سپس آزاد نمائید.

۵)شانه هایتان را به سمت عقب حرکت دهید به طوریکه کتف هایتان از پشت به یکدیگر نزدیک شوند.

تمرینات تقویتی در درمان دیسک گردن

برای درمان دیسک گردن مراحل زیر را انجام دهید:

۱)ﯾﮏ ﺩﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﯾﮏ ﻁﺮﻑ ﺳﺮﺗﺎﻥ ﺑﮕﺬﺍﺭﯾﺪ ﻭ ﺳﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺩﺳﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﻫﻴﺪ ﺍﻣﺎ ﺳﻌﯽ ﻧﮑﻨﻴﺪ ﺁﻥ ﺭﺍﻓﺸﺎﺭ ﺩﻫﻴﺪ. ﺭﻭی ﺍﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ۱۰ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﻨﻴﺪ. ﺍﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﻫﺮ ﻁﺮﻑ ۳ ﺑﺎﺭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻴﺪ.

۲)ﮐﻒ ﺩﻭ ﺩﺳﺖ ﺭﺍ ﺭﻭی ﭘﻴﺸﺎﻧﻴﺘﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﺪ.ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻞ ورزش مورد نظر برای درمان دیسک گردن ﺍﻣﺎ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺭ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻓﺸﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﺳﻌﯽ ﮐﻨﻴﺪ ﺳﺮ ﻭ ﺩﺳﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﮑﻨﺪ. ۱۰ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﮑﺚ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ۳ ﺑﺎﺭ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﮐﻨﻴﺪ.

۳)ﺩﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﺮ ﮐﻨﺎﺭ ﺳﺮﺗﺎﻥ ﺑﮕﺬﺍﺭﯾﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﯾﻨﺒﺎﺭ ﺩﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﺎﻧﻪ ﺑﭽﺮﺧﺎﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﻁﻮﺭی ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺑﺎﻻی ﮐﺘﻒ ﻭ ﺷﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﺍﻣﺎ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ. ۱۰ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﮑﺚ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﺮﺍی ﻫﺮ ﻁﺮﻑ ۳ ﺑﺎﺭ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﮐﻨﻴﺪ.

۴)ﺑﻪ ﻁﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺩﯾﻮﺍﺭ ﺗﮑﻴﻪ ﺩﻫﻴﺪ، ﭼﺎﻧﻪ ﺗﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﺳﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺩﯾﻮﺍﺭ ﻓﺸﺎﺭ ﺩﻫﻴﺪ. ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺭﻭی ﻋﻀﻼﺕ ﮔﺮﺩﻥ ﺑﺎﺷﺪ، ۱۰ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﮑﺚ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ﺍﯾﻨﺒﺎﺭ ﻧﻴﺰ ﺣﺮﮐﺖ ﺭﺍ ۳ ﺑﺎﺭ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﮐﻨﻴﺪ.

۵)شانه ها و عضلات اطراف را تقویت نمائید. چرا که با افزایش قدرت و تحمل این عضلات فشار کمتری روی مهره و دیسک های بین مهره ای وارد می شود.