زخم اثنی عشر یا دوازدهه

 

پیش از بررسی زخم اثنی عشر مرروی بر دستگاه گوارش و هضم مواد غذایی داریم :

مواد غذایی با عبور از ( مری ) به معده وارد می شود اسید در معده به هضم غذا کمک می کند و غذا  پس از مخلوط شدن در معده، از دوازدهه ( اولین قسمت روده کوچک ) عبور می کند در دوازدهه و بقیه روده کوچک، مواد غذایی با آنزیم ها ( مواد شیمیایی ) مانند آنزیم های که از پانکراس و از سلول های پوشش روده آمده مخلوط می شود آنزیمها سبب هضم مواد غذایی می شود تا مواد غذایی جذب بدن شود التهاب معده ناشی از اسید معده است التهاب ممکن است با جریان اسید به همراه غذا به اثنی عشر و یا پایین مری ( ریفلاکس )  وارد شده و سبب زخم شود. پوشش روده آسیب دیده و سبب زخم می شود اگر شما بتوانید داخل روده را ببینید زخم با ( دهانه کوچک قرمز رنگ بر روی پوشش داخل روده ) دیده می شود اثنی عشر از مکان های شایع برای زخم است.

علت زخم دوازدهه

معده به طور معمول برای کمک به هضم غذا و از بین بردن باکتری اسید تولید می کند این اسید خورنده است یک سد مخاطی طبیعی، توسط پوشش داخل معده و اثنی عشر تولید می شود که مانع از آسیب توسط اسید می شود به طور معمول بین میزان اسید و سد مخاطی دفاعی تعادل وجود دارد ممکن است در صورت تغییر در این تعادل زخم تشکیل شود و اجازه دهد که اسید به لایه پوشاننده معده و یا اثنی عشر آسیب برساند.

زخم اثنی عشر یا دوازدهه ( Duodenal ulcer ) معمولا با یک عفونت با باکتری به نام H پیلوری ایجاد می شود. یک دوره 4 الی8 هفته ای درمان با داروهای سرکوب اسید اجازه خواهد داد که زخم التیام پیدا کند.

علل تغییر در تعادل اسید و سد مخاطی دفاعی

1- عفونت با هلیکوباکترپیلوری که عامل 19 تا از 20 مورد زخم دوازدهه است اگر تحت درمان قرار گیرد این عفونت معمولا برای بقیه عمر خود باقی می ماند و در بسیاری از مردم مشکلی ایجاد نمی کند و تعدادی از این باکتری ها در پوشش داخلی معده و اثنی عشر زندگی می کنند با این حال، در برخی از افراد این باکتری منجر به التهاب در آستر مخاط معده یا اثنی عشر شده و باعث می شود که مانع دفاعی مخاط مختل شود (در برخی از موارد سبب افزایش مقدار اسید شده ) و اجازه می دهد تا اسید باعث التهاب و زخم شود.

2 – داروهای ضد التهاب مانند ( آسپرین )

داروهای ضد التهاب که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS ) نامیده می شود. انواع و مارک های مختلف دارد. به عنوان مثال ( آسپرین، ایبوپروفن، دیکلوفناک، و غیره ) بسیاری از مردم یک داروی ضد التهابی برای ورم مفاصل، درد عضلانی و غیره استفاده می کنند آسپرین نیز توسط بسیاری از مردم استفاده می شود این داروها گاهی اوقات سد مخاطی دئودنوم را تحت تاثیر قرارداده و اجازه می دهد اسید سبب زخم دوازده شود داروهای ضد التهاب سبب ( 1 مورد از 20 زخم دوازدهه ) می شود.

3 – علل نادر مانند ( سندرم زولینجرالیسون ( اسید خیلی بیشتر از حد معمولی است که توسط معده ساخته می شود) عوامل دیگری از قبیل سیگار، تنباکو، کافئین، الکل، ژنتیک، استرس های ( عاطفی و فیزیکی ) و ناتوانی معده در برابر مایعات قدرتمند گوارشی ( اسید هیدروکلریک و پپسین ) منجر به زخم می شوند.

نشانه ها و علایم زخم اثنی عشر

علامت شایع درد و سوزش در قسمت بالای شکم درست در زیر جناغ است. این حالت معمولا می آید و می رود و ممکن است بیشتر قبل از غذا و یا زمانی که شما گرسنه اید رخ دهد و ممکن است با غذا خوردن و یا قرص های آنتی اسید کاهش یابد درد ممکن است شما را از خواب بیدار کند سایر علائم مانند ( نفخ شکم، اغ زدن و احساس بیماری ممکن است رخ دهد شما ممکن است بعد از غذا احساس پری شکم داشته باشید و گاهی اوقات مواد غذایی باعث می شود که درد بدتر است.

عوارض جدی زخم اثنی عشر

خونریزی زخم : این می تواند از یک قطره خونریزی تا تهدید کننده حیات باشد.

سوراخ شدن : زخم سبب سوراخ در دیواره دئودنوم شده و پس از آن غذا و اسید داخل دوازدهه به داخل حفره شکمی نشت می کند که معمولا باعث درد شدید و یک اورژانس پزشکی است.

چه آزمایشاتی باید انجام شود ؟

آندوسکوپی آزمونی است که می تواند زخم دوازدهه را تایید کند در این آزمایش پزشک با عبوردادن لوله نازک داخل معده و اثنی عشر و با تلسکوپ انعطاف پذیر در پایین مری می توانند التهاب و زخم ها را ببیند. برای تشخیص باکتری هلیکوباکترپیلوری روی نمونه ( خون، مدفوع، تنفس و یا یک نمونه بیوپسی گرفته شده در آندوسکوپی ) آزمایش انجام می شود و میکروب هلیکوباکترپیلوری تشخیص داده می شود.

توصیه هایی برای پیشگیری از زخم اثنی عشر

1.هر لقمه غذا را دو برابر دندان ها بجوید و در ذهن خود بشمارید.

2.دو لقمه قبل از سیر شدن، دست از غذا خوردن بردارید و به غذا ناخنک نزنید.

3.روزانه حداقل 6 لیوان آب خنک میل کنید ( نیم ساعت قبل و 2.5 ساعت بعد از غذا).

4.از میل کردن چند نوع غذا در یک وعده خودداری کنید.

5.همراه غذایی که میل می کنید از سبزی نعناع، یا بلافاصله بعد از غذا نصف استکان عرق نعناع میل کنید.

6.سعی کنید که از فرآورده های حیوانی کمتر استفاده کنید تا محیط معده اسیدی نشود.

7.بلافاصله بعد از اتمام غذا یک قاشق چای خوری گلپر ساییده میل کنید.

8.حفط آرامش و عصبی نشدن و حرض نخوردن، موجب می شود که این بیماری به سرعت بهبود یابد.

9.برنامه ریزی برای زندگی و داشتن نظم و انضباط در زندگی عامل مهمی است برای پیشگیری از بسیاری از بیماری ها.

راه های درمان زخم اثنی عشر

• رژیم غذایی و تغذیه: غذاهای سرشار از فیبر مانند جو دو سر، چاودار، عدس، هویج، لوبیا و سویا موادی هستند که علت زخم‌های اثنی‌عشر را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد.
• درمان گیاهی: چای بابونه سرد یا چای قاصدک ولرم برای از بین بردن تمام گونه‌های عفونت مفید است. این دمنوش‌ها را می‌توان دو بار در روز با فاصله زمانی مناسب از یکدیگر مصرف نمود.
• ویتامین آ: هر گونه میوه سرشار از ویتامین A باید به طور منظم در طول روز مصرف شود. هندوانه، هلو، آب هویج، کلم برگ خام و پرتقال نمونه‌هایی از مفیدترین این میوه‌ها محسوب می‌شوند و غذاهای مناسبی برای زخم اثنی عشر هستند.
• عسل: عسل را می‌توان به سادگی به روش‌های گوناگون در رژیم غذایی روزمرّه گنجاند. عسل التهاب معده را کاهش می‌دهد. عسل را می‌توان روی نان گندم یا نان غلات مخلوط مالید و در طول روز در زمان‌های مناسب میل کرد.