شپش سر چیست و راه مقابله با آن کدام است ؟
شپش سر چیست؟
شپش سر عفونتی انگلی است که توسط انگلی به نام پدیکولوس هومانوس کاپیتیس ایجاد می شود. شپش سر یک بیمارى انگلى است که در سراسر دنیا حتى در کشورهاى توسعه یافته نیز به وفور مشاهده مى شود. شیوع بیمارى به وضعیت اجتماعى و اقتصادى خاصى محدود نشده و در تمام سطوح جامعه یافت مى شود. على رغم شیوع بیمارى در جامعه آمار دقیقى از میزان آن درکشور وجود ندارد.دختران بیش از پسران مبتلا مى شوند و بچه ها در سنین مدرسه بیشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا هستند.
طول عمر این مزاحمهاى کوچک کمتر از ۳۰ روز است. اما هر شپش ماده بین ۵۰ تا ۱۵۰ عدد تخم به جا میگذارد که هر کدام از این تخمها در یک کپسول بسیار چسبناک قرار گرفتهاند. این کپسول از فاصله تقریبا ۵ میلیمترى ریشه مو به مو میچسبد و به راحتى جدا نمیشود.
عامل بیمارى شپش سر چیست؟
عامل مولد بیمارى یکى از انواع شپش است که به طور اختصاصى موهاى سر را درگیر مى کند. شپش بالغ با حرکت روى سر روزانه ۴ تا ۶ تخم روى موها قرار مى دهدکه به وسیله یک اتصال محکم به موها متصل مى گردند که به نام رشک (Nit) نامیده مى شوند که به رنگ سفید و چسبیده به ساقه مو مشاهده مى شود.
شپش سر حشره ای بدون بال است که در سر انسان زندگی کرده ، از آن تغذیه می کند.
شپش سر تقریبا هر چهار ساعت از خون تغذیه می کند.
دارای شش پا است که طوری طراحی شده اند که قادر به چنگ زدن به مو باشد ولی توانایی پریدن ندارد. شکستن هر پا (با شانه زدن ) باعث مرگ شپش خواهد شد.
اندازه آن حدود یک تا دو میلی متر است ، به عبارتی دیگر ریز، اما قابل مشاهده است .
چگونه به شپش سر مبتلا می شویم؟
ابتلا به شپش سر در تمام جوامع دیده میشود و برای مثال در بچه های مدارس ابتدایی اروپای غربی در هر زمان حدود ۲% ابتلا به شپش سر وجود دارد به عبارتی دیگر ابتلا به شپش سر ارتباطی با وضعیت اقتصادی نداشته در تمام طبقات اجتماع ممکن است رخ دهد و حتی در مومیایی های مصر باستان هم رشک های مرده دیده شده است .
ازدحام جمعیت باعث می شود که شپش بتواند از سری به سری دیگر برود و از آنجایی که تماس نزدیک در بچه ها امری شایع است ، شپش سر بیشتر در این گروه سنی اتفاق می افتد ، هر چند هر کس در هر شرایط آب و هوایی ممکن است مبتلا شود.
طول مو، جنس ، سن و رنک مو تاثیری در انتقال شپش نداشته ، شامپو کردن معمولی باعث از بین رفتن یا پیشگیری از آن نمی شود و شستشو با سرکه هم تاثیری ندارد.
تراشیدن موها اگر چه موثر است اما راه حل مناسبی به شمار نیامده کاملا غیرضروری است .
شپش سر به هر حال از سر فرد دیگری به شما یا خانواده شما منتقل شده و شکستن زنجیره انتقال تنها با درمان موثر و برررسی تمامی موارد تماس میسر می شود.
انتقال چگونه صورت مى پذیرد؟
انتقال از یک فرد به فرد دیگر مى تواند از طریق تماس مستقیم یا استفاده از وسائل شخصى دیگران مثل شانه، کلاه، شال، حوله و روسرى صورت گیرد. انتقال در افراد خانواده به سرعت و سهولت رخ مى دهد. ابتلا قبلى به شپش ایمنى ایجاد نمى کند. بنابراین یک فرد ممکن است بیش از یکبار به بیمارى مبتلا گردد.
چگونه به وجود شپش سر مشکوک شویم ؟
بزاق و ترشحات شپش سر محرک بوده و باعث خارش قابل توجه می شود اما تقریبا همه افراد با اطلاع یافتن از وجود شپش سر در نزدیکان خود، ناگهان دچار خارش سر میشوند! بنابراین طبیعی است که صرفا وجود خارش کافی نبوده ، لازمست که معاینه و بررسی دقیق تری انجام شود خیلی از اوقات هم، مدرسه یا همسایگان ممکن است شما را از وجود شپش در دانش آموزان مطلع کنند و لازمست که شما خانواده خود را از این نظر بررسی نمایید.
شپش سر اغلب با چسبیدن به قاعده مو خود را از چشمان شما مخفی می کند، ضمن آنکه از نور و گرما هم گریزان بوده ، غالبا دور از تاج سر قرار می گیرد لذا بیشتر مشاهده رشک های چسبیده به سر است که شک به بیماری را بر می انگیزد.
چطور خودمان شپش سر را درمان کنیم
روغن درخت چای
روغن درخت چای اسانس های طبیعی است که به طور موثر در درمان آلودگی شپش سر استفاده می شود. این روغن ضد ویروس، ضد باکتری، ضد قارچ و در درمان شپش بسیار سودمند است. روغن درخت چای بسیار قوی است، بنابراین با یک قطره روغن زیتون رقیق کنید. با توپ پنبه ای به سرتاسر پوست سر بمالید. 12 ساعت بعد بشویید ابتدا سه بار در هفته این کار را انجام دهید و سپس یک بار در هفته تا از شر آن خلاص شوید.
از بین بردن شپش به وسیله روغن زیتون
- به همه جای موهای سر خود روغن زیتون بمالید.
- موهای خود را در قسمت بالای سر خود جمع کنید و با کلاه حمام یا حوله آنها را بپوشانید. ممکن است موها چسبناک و روغنی و ناراحت کننده باشند. بنابراین می توانید حوله ای را دور گردن خود ببندازید تا این مواد را جذب کند.
- 3 تا 8 ساعت موهای خود را در این حالت نگه دارید. کمتر از 3 ساعت نباشد، زیرا تحقیقات نشان داده که شپش ها می توانند تا 2 ساعت در مایعاتی مانند روغن زیتون زنده بمانند. هر چه مدت زمان به 8 ساعت نزدیک تر شود، میزان از بین رفتن شپش ها و موثر بودن این روش بیشتر خواهد بود.
- ظرفی پر از آب داغ و صابون آماده کنید و حوله را داخل آن قرار دهید. خود را برای دیدن شپش های مرده و تخم های آن که در آب شناور می شوند ، آماده کنید.
- حوله سر خود را بردارید. موهای خود را به 4 قسمت تقسیم کنید. می توانید از سنجاق سر برای این کار استفاده کنید.
- از شانه فلزی برای شانه زدن هر قسمت از موی خود استفاده کنید. بعد از شانه زدن تمام موهای خود، شانه استفاده شده را در آب صابون قرار دهید و خوب آن را شستشو دهید تا شپش های آن کشته شوند.
- شانه زدن را تا جایی ادامه دهید که موهایتان عاری از شپش به نظر آید.
- می توانید از مواد پاک کننده برای پاک کردن روغن زیتون موهای خود استفاده کنید. سپس می توانید از شامپو برای پاک کردن کامل آن استفاده کنید.
- موهای خود را با سشوار خشک کنید. گرمای ناشی از سشوار می تواند شپش های باقی مانده احتمالی را از بین ببرد.
- به دقت موهای خود را بررسی کنید تا شپش های باقی مانده را پیدا کنید.
- این کار را هر سه روز یکبار، به مدت دو هفته اجرا کنید تا تمام شپش ها کشته شوند. طول دوره زندگی هر شپش حدودا 12 روز است. اگر این کار تکرار نشود، امکان تخم گذاری و رشد مجدد شپش ها وجود دارد.
روغن اکالیپتوس مناسب برای درمان شپش
روغن اوکالیپتوس از برگ های تازه درخت اکالیپتوس استخراج شده است. روغن اکالیپتوس دارای خواص ضد عفونی کننده و ضد باکتری موثر است. شامل ترکیباتی که به از بین بردن حشرات کمک میکند. استفاده از آن را به طور منظم به منظور خلاص شدن از شر شپش است . می توانید چند قطره از اسانس اکالیپتوس در شامپو مخلوط کنید و پوست سر خود را به خوبی با آن بشویید. این یک راه آسان برای از بین بردن شپش است. اضافه کردن چند قطره از این روغن به آب حمام و شستشوی آن با موی سر شیوه دیگری برای دفع شپش است.
اسانس روغن شمعدانی برای درمان شپش
اسانس شمعدانی مورد استفاده برای کشتن شپش است اسانس شمعدانی به عنوان محبوب ترین از بین برنده شپش است . ماساژ آن به مو و پوست سر در هنگام خواب و شستن آن در صبح ضروری است یا چند قطره از اسانس شمعدانی به شامپو اضافه کنید تا شپش بطور کامل از بین برود.
درمان شپش به وسیله بادام تلخ
به مقدار نیاز (50سی سی روغن بادام تلخ و10سی سی آب)را مخلوط و بخوبی تکان می دهیم سپس مخلوط اماده شده را به نواحی سر وساقه مو مالیده وماساژ می دهیم تاتمام سطح پوست سر را بپوشاند . بهتر است محلول را شب استفاده وصبح ضمن شتشو وشانه کردن رشک ها را از موها جدا کنیم. برای اطمینان بیشتر درمان را میتوان به فاصله 7تا 10 روز بعد تکرار کرد.
درمان شپش با سرکه
- سرکه را گرم کرده و آن را روی سر خود بمالید. حوله یا کلاهی روی سر خود بگذارید و 30 دقیقه صبر کنید و بعد بشویید.
- روغن معدنی را با سرکه مخلوط کنید و آن را روی موهای خود بمالید تا شپش هایی که به سختی به موها چسبیده اند جدا شوند. می توانید روغن معدنی را از داروخانه تهیه کنید. این مخلوط شوره سر را هم برطرف می کند.
مخلوط های بالا را هر شب روی سر خود قرار دهید تا شپش ها به طور کامل برطرف شوند. حتی بعد از برطرف شدن کامل شپش، 3 تا 5 روز بعد هم، از این مخلوط برای موهای خود استفاده کنید. به این دلیل که کاملا مطمئن شوید شپش ها دیگر برنمی گردند.