عوامل تاثیرگذار در ناباروری مردان
مصرف برخی داروها مانند ترکیبات هورمونی تستوسترون که در باشگاه‌های ورزشی بدنسازی استفاده می‌شود، در بلند مدت می‌تواند تولید اسپرم را مختل کند و باعث ناباروری شود.
یک جراح و متخصص زنان عوامل تاثیرگذار در بروز ناباروری مردان را تشریح کرد.
علل ژنتیکی که در مردان باعث کاهش باروری می‌شود، حذف کروموزم Y است که علاوه بر کاهش باروری و نیاز به اقدامات کمک‌باروری پیشرفته، به صورت ژنتیکی به نسل بعدی فرد هم منتقل می‌شود، گفت: بررسی سابقه وجود ناباروری در خانواده در شرح حال بیمار قید می‌شود.
از علل ژنتیکی دیگر سندروم کلاین فلتر یا وجود یک کروموزم X اضافی در کاریوتایپ فرد است که علاوه بر درمان ناباروری فرد، توجه به ایجاد گامت‌های ناهنجار و در نظر گرفتن اقدامات پیشگیرانه درمانی جهت فرد مورد نظر است.
این جراح و متخصص زنان گفت: بیماری سیستیک فایبروزی از بیماری‌های ژنتیکی است که همانند تالاسمی با انتقال یک کروموزم مغلوب از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌شود. این بیماری در صورت درگیر کردن فرد می‌تواند از علل نازایی مردان باشد و با مشاوره ژنتیک و روش‌های تشخیصی قبل از لانه گزینی باز هم همانند بیماری‌های مشابه از جمله تالاسمی می‌توان از انتقال بیماری به نسل بعد جلوگیری کرد.
وی تاکید کرد: توجه به اندازه بیضه‌ها پس از بلوغ در جنس مذکر اهمیت دارد. با کاهش اندازه آن امکان کاهش تعداد سلول‌های زایا در بیضه‌ها وجود دارد. در صورت احساس هر گونه مشکل یا تاخیر در بوجود آمدن صفات ثانویه جنسی (مسئله ای که در هر دو جنس حائز اهمیت است) لازم است به پزشک مراجعه شود.
مسائل آناتومیک از جمله هایپوسپادیاس و همچنین وجود بیماری‌های غدد درون‌ریز مانند دیابت یا مشکلات تیروئید در هر دو جنس نیز بر باروری تاثیرگذار است.
وی با اشاره به اینکه حدود 40 درصد مردان نابارور واریکوسل دارند، یادآور شد: واریکوسل که با توجه به ایجاد محیطی که دمای بیشتری نسبت به محیط ایده‌آل برای اسپرم‌سازی دارد، می‌تواند تولید اسپرم را مختل کند. استفاده از سونا، وان داغ و حوضچه‌های آبگرم با توجه به ایجاد حرارت بالا نیز می‌تواند در روند اسپرم‌سازی اختلال ایجاد کند.
خطر اختلال در روند اسپرم‌سازی با مصرف داروهای بدنسازی
این جراح و متخصص زنان گفت: مصرف برخی داروها مانند ترکیبات هورمونی تستوسترون که در باشگاه‌های ورزشی بدنسازی استفاده می‌شود، در بلند مدت می‌تواند تولید اسپرم را مختل کند و باعث ناباروری شود.
وی در خصوص دیگر عوامل تاثیرگذار در بروز ناباروری مردان گفت: سابقه شیمی درمانی یا مصرف داروهای خاص، سابقه پرتو درمانی یا تماس با تشعشعات تاثیرگذار بر سلول‌های زایا، بیماری‌های دوران کودکی از جمله اوریون که بعد از بلوغ منجر به اختلال تولید اسپرم می‌شود، تروماها در بیضه‌ها که در برخی ورزشکاران احتمال وقوع و تکرار آن زیاد است، همچنین ابتلا به عفونت‌هایی مانند سوزاک و کلامیدیا می‌تواند منجر به انسداد مجاری و در نهایت ناباروری در فرد شوند.
وی یادآور شد: از عواملی که به طور مادرزادی امکان ایجاد مشکل در روند ساخت اسپرم را بوجود می‌آورد، نهان بیضگی یا کریپتوارگیدیسم است که اگر سریع در زمان تولد شناسایی و درمان نشود، منجر به آسیب سلول‌های زایای بیضه و ایجاد ناباروری و حتی عقیمی دائم می‌شود.
از علل اکتسابی انسداد لوله در مردان، سابقه وازکتومی قبلی است. علاوه بر آن ابتلا به برخی عفونت‌ها می‌تواند منجر به انسداد مجاری در مردان شود.
عوامل شغلی تاثیرگذار در بروز ناباروری
این جراح و متخصص زنان گفت: تماس‌های محیطی و شغلی با توجه به اینکه مردان مشاغل پرخطرتری دارند و بیشتر رفتارهای پرخطر را مرتکب می‌شوند، بیشتر در زمینه ناباروری مردان مطرح می‌شود. مصرف سیگار و قلیان نیز آسیب رسان است و باید از مصرف آن به طور جدی پرهیز شود.
وی خاطرنشان کرد: پرهیز از مصرف هر میزان الکل، اجتناب از تماس‌های پرخطر شغلی و کنترل شرایط محیطی و حضور در محیط‌های پرخطر و پرهیز از تماس‌های پوستی و استنشاقی با انواع مواد سمی و آسیب‌رسان از جمله انواع هیدروکربن‌ها و حلال‌های آروماتیک که در رنگ‌های روغنی، چسب‌ها و لاک‌ها به کار می‌رود، مواد رادیواکتیو، اکسید اتیلن، (اشعه یونیزان و غیر یونیزان در صنعت دارویی)، سموم کشاورزی و مواد آفت کش، حشره کش‌ها، حلال‌ها، وینیل کلرید، مس، کادمیوم، جیوه و فلزات سنگین (در چاپخانه‌ها و رادیولوژی‌ها) خطر ناباروری را افزایش می‌دهند.
وی در پایان تصریح کرد: جهت پیشگیری از ناباروری باید از تماس با حلال‌های صنعتی یا آلی مثل اتیلن گلیکول در صنعت رنگرزی و نقاشی، تماس با مس در صنایع لعاب کاری و تماس با کروم در صنایع ذوب فلزات و جوشکاری، کادمیوم در صنایع تولید آلیاژ، پوشش فلزات، سلول‌های خورشیدی، تولید لامپ تصویر و تماس با سرب در باطری‌سازی، اسلحه‌سازی، لوله‌سازی، تولید رنگ، سرامیک و .. پرهیز کرد. استفاده از لباس‌های تنگ و پلاستیکی و شرایطی که باعث افزایش دما می‌شوند نیز به طور جدی اجتناب شود.
روزنامه ایندیپندنت در مطلبی تازه به فاکتورهای خطرزا و موثر در بروز ناباروری اشاره کرده که اغلب مردم از آنها بی‌اطلاع هستند:
– کمبود ویتامین D: میلیون‌ها نفر از مردم انگلیس در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند. ویتامین D از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف خوراکی‌هایی همچون ماهی، گوشت قرمز، جگر و زرده تخم مرغ تامین می‌شود. به تازگی مطالعات انجام شده نشان داده کمبود این ویتامین موجب سقط جنین و بروز مشکلات در تخمک‌گذاریِ زنان و اختلال در عملکرد سلول‌های تولیدمثلی در مردان می‌شود.
– کار کردن در آشپزخانه: بررسی‌ها نشان می‌دهد مردانی که برای مدت زمان طولانی نزدیک فرهای داغ و گاز کار می‌کنند و در معرض حرارت بالا هستند، بیشتر دچار مشکلات ناباروری می‌شوند.
– استفاده از لپ تاپ: گرمای ناشی از قرار دادن لپ تاپ روی پاها نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار در بروز ناباروری در مردان است.
– دوچرخه سواری: به گفته کارشناسان مردانی که برای مدت زمان طولانی دوچرخه سواری می‌کنند و به طور خاص به عنوان ورزشکارِ این رشته به حساب می‌آیند بیشتر احتمال دارد دچار مشکل ناباروری شوند. اما استفاده عادی و متعادل از این وسیله مثلا دوچرخه‌سواری به قصد جابه‌جایی بین خانه و محل کار خطری را از این نظر متوجه مردان نمی کند.
– فعالیت در مشاغل کم‌تحرک: پزشکان معتقدند از افرادی که برای مدت زمان طولانی در محل کار خود بی‌تحرک می‌نشینند بیشتر ممکن است با این مشکل مواجه شوند. لازم است افراد به طور مرتب در محل کار تحرک داشته باشند تا مواد سمی موجود در بدن از اعضای تاثیرگذار در فرآیند باروری خارج شود.
– بیماری‌های لثه: به گفته پزشکان بیماری‌های لثه و عفونت‌های دندان می‌تواند بر قدرت باروری زنان تاثیر گذاشته و به جنین آسیب وارد کند.
– بیماری‌های مزمن: مشکلاتی همچون چاقی، استرس و افسردگی می‌توانند سطح قدرت باروری فرد را از طریق تاثیرگذاری روی هورمون‌ها دچار مشکل کند.