ناخنک و اثر آفتاب در پیدایش آن
ناخنک بافت اضافه ای است که حاوی عروق بوده و در قسمت سفیدی چشم و در مجاورت قرنیه پدیدار میشود. این بافت، پرده ای گوشتی از جنس ملتحمه (غشایی که سفیدی چشم را می پوشاند ) , سفید رنگ ومثلثی شکل است که ابتدای آن از گوشه داخلی چشم شروع شده و بطرف قرنیه (لایه شفاف جلوی چشم ) به پیش میرود . رشد بافت همبند ( پیوندی ) همراه با بافت عروقی (رگهای ملتحمه ) است که قرنیه را مورد هجوم قرار می دهد . ناخنک در واقع فرایندی غیر طبیعی است که طی ان ملتحمه به روی قرنیه رشد می کند و معمولا ابتدا بصورت یک سفیدی روی ملتحمه ایجاد میشود که بتدریج به سمت قرنیه رشد میکند .به علت وجود رگ های زیاد معمولا رنگ ناخنک صورتی یا قرمز است . ناخنک گاهی ملتهب می شود و باعث سوزش و خارش و اشک ریزش می شود . گاهی اوقات ناخنک رشد زیادی می کند و تا وسط قرنیه می رسد و جلوی دید را می گیرد , به علاوه حتی ناخنک های کوچکتر هم می توانند با تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد استیماتیسم شوند و دید افراد را تار کنند .
پیدایش آن بیشتر در اشخاصی که در محیط پر باد , شن و خاک و افتابی , و کسانی که در گرمای خشک کار میکنند دیده می شود . ممکن است یکطرفه یا دو طرفه باشد . وجود یک زمینه ارثی محتمل است اما یک روند ارثی و روشن برای ان یافت نشده است . در صورتیکه به سطح قرنیه تجاوز کند ( مخصوصا اگر تا حدی پیش برود که مانع دید شود ) برداشتن ان بوسیله عمل جراحی ضرورت پیدا میکند اما باید متوجه بود بعد از عمل ممکنست مکررا عود کند .
ناخنک چشم خفیف‌ترین عارضه اشعه ماورای بنفش نور آفتاب است. هنوز برای این عارضه چشمی علت مشخصی یافت نشده است، اما به نظر می‌رسد قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور آفتاب، بدون استفاده از عینک آفتابی، از علل مهم بروز آن است.
عینک آفتابی باید امواج مضر نور آفتاب (ماورای بنفش) را جذب کند. امواج ماورای بنفش با طول موج کمتر از 340 برای چشم مضر است.
در مراحل اولیه که ضایعه کوچک است و روی قرنیه چشم را نگرفته است، علائم بیماری نیز خفیف می باشد، ولی به تدریج باعث خارش، سوزش و قرمزی چشم می شود. در موارد پیشرفته تر، بیماری ناخنک سبب تاری دید در بیمار می شود. ناخنک در افرادی که از لنز طبی و یا رنگی استفاده می کنند، باعث ثبات لنز بر روی چشم شده و سبب ناراحتی چشم در زمان استفاده از لنز می شود.
ناخنک با نفوذ تدریجی بر سطح خارجی مردمک، کم‌بینایی را سبب میشود. آستیگماتیسم هم از عوارض دیگر ناخنک چشمی است. نابینایی ناشی از ناخنک درمان‌پذیر است.
کشاورزان و کارگران ساختمانی به علت حضور دائم و طولانی مدت در فضاهای باز (در معرض نور آفتاب) مستعد ابتلا به ناخنک چشمی هستند. استفاده از عینک آفتابی برای این افراد و همه کسانی که در طول روز، ساعت‌ها زیر نور مستقیم خورشید هستند، توصیه میشود
در مراحل اولیه بیماری، قطره های چشمی ضد التهابی، قرمزی و ناراحتی چشم را کنترل می کنند. در صورت درگیری قرنیه (بیشتر از 2 میلیمتر)، ناراحتی بیمار، مزاحمت در استفاده از لنز تماسی و یا مشکل زیبایی، این ضایعه باید با عمل جراحی برداشته شود.
درمان
- اگر ناخنک کوچک باشد و ظاهر ناخوشایندی نداشته باشد و باعث قرمزی و سوزش چشم ها نشود نیاز به درمان خاصی ندارد .
- اگر ناخنک گهگاه ملتهب شود و سوزش و قرمزی چشم ایجاد کند مصرف قطره های اشک مصنوعی به صورت مکرر ممکن است باعث تسکین علائم شود . در مواردی که ناخنک التهاب شدیدی دارد میتوان با نظر چشم پزشک یک دوره درمان با قطره های استروئیدی یا سایر قطره های ضد التهاب انجام داد .
- در مورد ناخنک های بزرگتر که از لحاظ ظاهری و زیبایی اهمیت دارند ( نمای ظاهری ناخوشایندی داشته باشد ) و یا با ایجاد استگماتیسم باعث تاری دید شده اند می توان با جراحی ناخنک را برداشت البته اگر ناخنک به صورت ساده برداشته شود احتمال عود ان زیاد است وبخصوص در افراد جوان و افرادی که ناخنک ملتهب دارند در نیمی از موارد عود دیده می شود . در این افراد بهتر است علاوه بر برداشتن ناخنک از روش های تکمیلی همچون پیوند ملتحمه یا استفاده از داروهای خاص ( مثل اریترومایسین ) در حین جراحی استفاده کرد .
- در ناخنک های خیلی بزرگ که وسط قرنیه را هم درگیر کرده اند ممکن است لازم باشد علاوه بر اقدامات فوق از پیوند لایه ای قرنیه برای اصلاح شکل قرنیه استفاده کرد . اما پس از عمل هم محافظت چشم ها از میزان بیش از حد پرتو فرابنفش با استفاده از عینک های افتابی مناسب و جلوگیری از خشکی چشم و رسیدن غبار به چشم میتوان از عود مجدد ان تا حدی جلوگیری کرد .در درمان جراحی این عارضه چشمی، نسج سالم، سلول‌های بنیادی یا نسج ملتحمه دیگر جایگزین نسج ناخنک میشود و در موارد عودکننده آن از پیوند قرنیه استفاده میشود.
- مسئله مهم در جراحی ناخنک، عود مجدد آن است. چنانچه بیمار به درستی برای درمان جراحی انتخاب نشود تا 60 درصد احتمال عود بیماری وجود دارد.هم اکنون جهت کاهش میزان عود، از داروهای ضد رشد ناخنک در حین عمل و یا پس از آن استفاده می شود. عمل جراحی می تواند تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام گیرد.
هشدارها:
- جهت جلوگیری از آثار سوء اشعه های مضر خورشید، حتما از عینک آفتابی استفاده کنید.
- تا حد ممکن از کار طولانی مدت در محیط های گرم و خشک و دارای گرد و غبار پرهیز نمایید.
- از مصرف قطره های مختلف چشمی بدون تجویز چشم پزشک جدا خودداری نمایید . قطره های ضدالتهاب چشمی معمولا دارای عارضه هستند و حتما باید توسط پزشک تجویز شوند.