اگزما
اگزما
اگزما از یک کلمه یونانی به معنای جوش و کورک گرفته شده است. اگزما یک بیماری پوستی آلرژیک مزمن است که علائم آنها درواقع واکنش پوست به عوامل بیگانه خارجی و داخلی است. این بیماری خصوصاً در پوست دست، سر، صورت، پشت گردن، آرنج و زانو رخ می دهد و ممکن است در هر سنی بروز نماید. اگزما در کودکان شایع تر از بزرگسالان است. طبق آخرین آمارگیری سازمان جهانی بهداشت، حدود ۱۴ میلیون کودک و فرد بالغ در آمریکا مبتلا به اگزما هستند.
اگزما انواع مختلفی دارد که دو نوع مهم آن شامل اگزمای آتوپیک و اگزمای تماسی است. اگزمای آتوپیک زمینه ژنتیکی دارد و بیشتر در کودکان دیده می شود. اما نوع شایع تر اگزما، اگزمای تماسی است که ممکن است به صورت تحریکی یا آلرژیک باشد. این نوع اگزما اغلب در بزرگسالان دیده می شود.
– اگزمای تماسی و تحریکی
اگزمای تماسی و تحریکی در اثر تماس مداوم با موادی مثل صابون ها، ترکیبات پاک کننده و مواد شیمیایی و صنعتی بروز می کند. تماس با این مواد سبب آسیب به لایه سطحی پوست شده و باعث می شود مواد به داخل پوست نفوذ و ایجاد التهاب کنند.این نوع اگزما در تمامی افراد ممکن است ایجاد شود و معمولاً چند ساعت پس از تماس، در پوست ظاهر می شود. گرما و سرمای بیش از حد، شستشوی مکرر با آب و صابون و بیماری های مزمن پوست، سبب تشدید این نوع اگزما می شوند.
– اگزمای تماسی آلرژیک
اگزمای تماسی آلرژیک معمولاً در افرادی که از لحاظ ژنتیکی مستعد این بیماری هستند بروز می کند. ضایعه معمولا در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از تماس با ماده حساسیت زا ایجاد می شود و گاهی در نقاطی غیر از نقطه تماس بروز می کند.
این اگزما معمولاً در اثر تماس با موادی مثل نیکل که در ساختمان گوشواره، حلقه انگشتر، تکمه فلزی شلوار و غیره وجود دارد ایجاد می شود.برخی ترکیبات آرایشی نیز سبب ایجاد حساسیت در این افراد می شوند. مواد شیمیایی، سیمان، چرم، کبریت، لباس، کفش، برخی داروها و .. نیز از علل بروز اگزمای آلرژیک هستند. معمولاً شناسایی مواد ایجاد کننده آلرژی (آلرژن) در افراد با تست های مخصوصی صورت می گیرد.
– اگزمای آتوپیک
اگزمای آتوپیک یک التهاب خشک و خارش دار پوست است و همان درماتیت آتوپیک می باشد. اگزمای آتوپیک می تواند هر قسمتی از پوست را درگیر کند از جمله صورت ولی شایع ترین مناطق عبارتند از گودی آرنج ها، اطراف زانوها و دور مچ و گردن. این بیماری هر دو جنس را به یک نسبت درگیر می کند و معمولاً در اولین هفته ها یا ماه های زندگی آغاز می شود.
بیشترین شیوع آن در کودکان دیده می شود و لااقل ۱۵ درصد شیرخواران گرفتار می شوند اگر چه می تواند تا زندگی بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
علت این بیماری هنوز کاملاً مشخص نشده است. این حساسیت در فامیل دیده می شود و قسمتی از خصوصیات ژنتیکی فرد را تشکیل می دهد. افراد آتوپیک یک سیستم ایمنی بیش فعال دارند و پوست شان به راحتی ملتهب و زخمی می شود. سد پوستی این افراد خوب عمل نمی کند و پوست آن ها ممکن است خشک و مستعد عفونت شود. اگزمای آتوپیک قابل سرایت نیست.
موارد دیگری از اگزما های شایع:
اگزمای سبورئیک:اگزما سبوره یک نوع بیماری پوستی است که با التهاب پوست سر یا صورت به شکل پوسته یا فلس که در سطح پوست پخش می شوند، خود را نشان می دهد. یکی ازتجربیات شایع، خارش زیاد مناطق تحت تاثیر بیماری است که خود باعث التهاب و در نتیجه قرمز شدن آن منطقه می شود. اگر چه لغت اگزما سبوره گاهی در مواردی که شوره سر دیده می شود بخاطر شباهت در طبیعت این دو اختلال پوستی بکار می رود. اما از نظر اصطلاحات پزشکی متمایز هستند فردی که از اگزمای سبوره رنج می برد پوست بسیار چرب دارد که از پوسته ای فلسی شکل پوشیده شده است و قرمزی درمنطقه تحت تاثیر بیماری دیده می شود اما فردی که فقط شوره دارد پوسته ها در اطراف پوست سر بدون قرمزی آن منطقه دیده می شوند. علاوه بر این همانطور که قبلا اشاره شد مشکل شوره تنها در پوست سر دیده می شود اما اگزما سبوره در هرمنطقه ای از پوست می تواند دیده شود .
اگزمای عصبی یا نورودرماتیت: بیماری پوستی است که ناشی از استرس می باشد که با خارش همراه است.خارش یک منطقه سبب ضخامت و تغییر رنگ پوست و درشت شدن خطوط پوستی آن منطقه می گردد و بیشتر در پشت گردن و نواحی تناسلی و دست و پا ظاهر میشود.
اگزمای سکه ای:این اگزما اغلب در بازوها، پشت، باسن و ساق پا دیده می شود.علائم این اگزما شامل تکه های پوستی، سفت شدن پوست و خارش شدید می باشد.این نوع اگزما غالبا در زنان و مردان مسن یافت می شود.
اگزمای دست:بیماران مبتلا به اگزمای دست معمولا دچار خشکی پوست هستند و گاها و به طور متناوب بعضی نقاط دست دچار قرمزی و خارش میشود ، دربعضی موارد هم جوش های زیر پوستی ترشح دار در دست بیمار مبتلا ایجاد میشود.
عایت موارد زیر هنگام بروز این نوع اگزما توصیه می شود: پانسمان مرطوب، کرمهای دارویی و پمادهایی چون وازلین، اوسرین و گلیسرین و استفاده از آلوئه ورا، اجتناب از مواد محرک. برای مراقبت از دستها از یک دستکش کتانی استفاده کنید از پوشیدن دستکش پشمی بعلت تحریک پوست اجتناب کنید. حین انجام کار با رطوبت دستکش پلاستیکی بپوشید. از زیر دستکشهای پلاستیکی جهت جلوگیری از تعریق زیاد دستکش کتانی پوشیده شود.
* راه های پیشگیری از اگزما و درمان آن:
تشدید ضایعات اگزما با انجام چند فاکتور ساده قابل پیشگیری است. دستورات زیر میتواند تعداد دفعات و ضایعات را کاهش دهد.
۱- از تغییرات ناگهانی حرارت و رطوبت در محیط بپرهیزید.
۲- از تعریق یا گرمای بیش از حد پیشگیری کنید.
۳- استرس را کاهش دهید.
۴ از تماس با مواد ایجاد کننده خارش مثل پشم یا سایر محرکها دور بمانید.
۵- از صابون های قوی، پاک کننده ها یا اجنتاب کنید.
۶- از فاکتورهای آلرژن محیطی مثل زوائد حیوانات، زباله و…اجتناب کنید.
۷- غذاهایی که باعث تشدید ضایعات می شوند، میل نکنید.
بهترین درمان هایی که برای بیماری اگزما وجود دارد شامل کرم های نرم کننده مانند وازلین، نرم کننده های مایع برای شستشوی محل مورد نظر، کرم های آنتی بیوتیکی و … می شود.