پریدن غذا یا جسم خارجی در گلوی کودکان و بزرگسالان

 
 

چه اقداماتی در برخورد با این مشکل باید انجام شود؟

تقریباً همه ما، استرس پریدن لقمه به گلو را احساس کرده ایم.

در بزرگسالان، لقمه غذا بیش از هر چیز دیگر درگلو گیر می کند،اما در اطفال چنین محدودیتی وجود ندارد و عامل خفگی ممکن است هر جسمی باشد.

شایعترین سن برای این حادثه در اطفال، از 6 ماهگی تا 4 سالگی است؛ یعنی زمانی که کودک از دهان خود برای لمس کردن اجسام استفاده می کند.

شروع حادثه معمولاً ناگهانی است و چنانچه انسداد کامل نباشد، خود را به صورت سرفه های شدید و مکرر، تهوع و گرفتگی صدا نشان می دهد؛ بدین معنا که فرد هنوز قادر به صحبت کردن است. اما در انسداد کامل، فرد حتی توانایی سرفه کردن وایجاد صدا را نیز از دست می دهد ، ظرف چند ثانیه تا یک دقیقه کبود می شود و بعد از سه تا پنج دقیقه خفه خواهد شد.

در حالت اول که جان بیمار تهدید نمی شود، بهترین و مفیدترین کار برای او، رساندنش به مراکز مجهز درمانی است تا جسم را با کمترین عوارض خارج کنند.

 اما در حالت دوم، فقط چند دقیقه برای نجات جان فرد فرصت وجود دارد؛ پس باید بی درنگ اقدام کرد و بهتر است بدانید بهترین و مؤثرترین روش برای خارج کردن اجسام خارجی گیر کرده در گلو، همان سرفه است. در نتیجه، حتی دراین موقعیت نیز نخستین اقدام فرد امداد رسان باید ترغیب فرد مبتلا به نفسهای عمیق و سرفه های شدید باشد.

اقدامات مناسب هنگام گیر کردن غذا یا جسم  در کودکان  زیر یک سال

در سن کمتر از یک سال، بچه را روی یک دست به صورت دمر قرار دهید( سر کودک کمی پایین تر از تنه باشد) و بعد با کف دست 5 ضربه متوالی، سریع و نسبتاً محکم به بین کتفها بزنید و بعد بلافاصله بچه را برگردانده و در صورت مشاهده جسم خارجی آن را بیرون آورید.

اگر موفق نبود، پنج فشار متوالی به قفسه سینه با روشی مشابه ماساژ قلبی، می تواند کمک کند.

اقدامات مناسب هنگام گیر کردن غذا یا جسم  در کودکان  بالای یک سال

متأسفانه در این مواقع بسیاری از افراد تصور می‌کنند بهترین اقدام برای خروج جسم، وارد کردن انگشتان دست به داخل دهان کودک است، حال آن که وارد کردن انگشتان دست به داخل دهان وی می‌تواند منجر به تحریک و اسپاسم عضلات حلق، زخم و خون‌ریزی مجاری، آسیب به تارهای صوتی و از همه بدتر هدایت و نفوذ بیشتر جسم به قسمت‌های داخلی‌تر شود.

اولین قدم برای خارج کردن جسم از گلوی کودک شناخت سریع نوع انسداد و اقدامات فوری در نجات کودک بسیار موثر است. انسداد ناشی از جسم خارجی در اکثر موارد ناقص است و مقداری راه برای گذر هوا وجود دارد و خیلی کم پیش می‌آید که انسداد کامل در مجاری تنفس اتفاق بیفتد ولی باید بدانید که هرکدام از این دو نوع، علائم و نشانه‌های خود را دارند و نوع برخورد با هرکدام از آن‌ها متفاوت است پس قبل از هر نوع اقدامی باید خوب بررسی کنید که با چه انسدادی طرف هستید.

 اگر بچه هوشیار بود به او بگویید که بایستد ۵ فشار محکم به ناحیه پایین جناغ سینه وارد کنید. ممکن است این کار تا ۱۰ بار تکرار شود. اگر هوشیار نبود و روی زمین دراز کشیده بود باید با قرار دادن ۲ دست روی ناحیه زیر جناغ ۵ فشار محکم به سمت داخل و بالا وارد کرد و سپس دهان را بررسی کنید و جسم خارجی را نگاه کنید.

*اگر به دنبال خوردن غذا یا ورود جسم خارجی، کودک دچار سرفه مکرر و سیاه شدن گذرا شد بهتر است از زدن بر پشت کودک خودداری کرد چرا که ممکن است انسداد نسبی تبدیل به انسداد کامل شود.

اقدامات مناسب هنگام گیر کردن غذا یا جسم  در گلوی بزرگسالان

در چنین حالتی  اگر فرد هوشیار است و ایستاده، پشت او قرار بگیرید؛ بعد یک دست را مشت کنید و بین ناف و جناغ قرار دهید و با دست دیگر دست مشت شده را بگیرید.

این حالت را به مدت 5 تا10 دقیقه حفظ کنید و پشت سر هم فشار ناگهانی به بالا و عقب شکم او وارد آورید. در این فاصله زمانی، 6 تا 10 بار این کار را انجام دهید.

بنابراین، هر فشار باید به طور جداگانه اعمال شود. مراقب باشید به احشای شکم فشار وارد نشود. فشار را ادامه دهید تا جسم خارجی بیرون بیاید و بیمار نفس بکشد یا اینکه مصدوم بیهوش شود. اگر بیهوش شد، مراحل را به صورت زیر ادامه دهید:

الف) سعی نکنید او را به حالت نشسته یا ایستاده نگه دارید و فقط او را به پشت قرار دهید.

ب) دهان او را باز و سعی کنید جسم خارجی را با انگشت بیرون آورید. این کار را با گرفتن و بالا کشیدن فک و زبان توسط شست و انگشتان یک دست و سپس وارد کردن انگشت نشانه دست دیگر، انجام دهید.

ج) سر مصدوم را به عقب خم و سعی کنید به او تنفس بدهید ( دهان به دهان یا دهان به بینی) اگر در این مرحله موفق باشید، قفسه سینه به طور واضح بالا می آید. دوباره به مصدوم تنفس دهید وجود نبض را امتحان کنید. دادن تنفس را با فشارهای روی قفسه سینه تا وقتی که لازم باشد، ادامه دهید.

اگر مقاومتی در برابر جریان هوا بود و نتوانستید به فرد تنفس بدهید:

د) روی پاهای او بنشینید و 5تا10 فشار متوالی در جهت سر و پشت به شکم او وارد کنید.

برای این کار، قاعده کف یک دست را در قسمت وسط بالای شکم میان ناف و جناغ بگذارید و دست دیگر را روی مشت خود قراردهید و به سرعت به طرف بالا و داخل با تمام وزن بدن فشار آورید. پس از هر فشار، به طور کامل مکث کنید و بعد فشار دیگری وارد کنید.

اقدامات مناسب هنگام گیر کردن غذا یا جسم  در گلوی افراد خیلی چاق و خانم های باردار

در افراد خیلی چاق و  خانم های باردار به جای فشار به شکم، می توانید از فشار به قفسه سینه استفاده کنید.

این کار هم در هر دو حالت خوابیده و ایستاده قابل انجام است و روش آن مثل فشار به شکم است، با این تفاوت که محل فشار وسط جناغ است و نیرو به عقب وارد می شود.

اقدامات مناسب هنگام خفگی

در حالات خفگی، می توان از ضربه زدن به پشت هم استفاده کرد. این کار معمولاً همراه با سایر روشها به کار می رود. برای انجام آن بدون استفاده از بازو و تنها با استفاده از آرنج، ضربه ای نسبتاً محکم با کف دست به ناحیه بین دو کتف بزنید. در این حین یک دست را نیز جلوی بیمار بگیرید. می توانید این روش را تا 4 ضربه ادامه دهید.اگر مصدوم دراز کشیده است، او را به یک پهلو به طرف خودتان بچرخانید و مثل بالا به او ضربه بزنید.لازم به ذکر است، در برخورد با فرد بیهوش و کبود، ابتدا از علت این حالت اطمینان حاصل کنید.

ممکن است بیهوشی فرد به علت صرع، سکته مغزی و یا حمله قلبی باشد که هر یک نیازمند مراقبتهای خاص خود هستند.