کبد چرب

 
بیماری کبد چرب
دشمن خاموش……
حرکتی سرد و آرام تا نابودی کامل کبد
مقدمه :
کبد بزرگترین پالایشگاه بدن است و وظایف متعدد و بسیار مهمی بر عهده دارد. به همین دلیل هر گونه اختلال و آشفتگی در فعالیت طبیعی کبد بر روی تمامی ارگانهای بدن تاثیر نامطلوب بر جای گذاشته و سلامتی فرد را به مخاطره می اندازد. یکی از شایع ترین اختلالات کبد ، بیماری کبد چرب (Fatty Liver Disease) است.
حتماً تا کنون بارها و به طرق مختلف نام این بیماری را شنیده اید. احتمالاً در بین اطرافیان، دوستان و بستگان خود افرادی را می شناسید که مبتلا به این عارضه هستند و چه بسا که حتی خود شما نیز جزء این افراد هستید !
در این صورت لازم است که برای کنترل و جلوگیری از پیشرفت این عارضه، اطلاعات جامع و کاملی در این زمینه به دست آورید. آنچه که در ادامه این مطلب می خوانید برگزیده ای ار آخرین آمار و اطلاعات علمی در مورد بیماری کبد چرب است که میتواند پرسش های شما رادر این خصوص پاسخ داده و راهکارهایی مفید و علمی جهت کنترل و درمان این عارضه به شما پیشنهاد نماید.
تعریف :
کبد چرب ( استئاتوز کبدی) به تجمع و انباشتگی چربی در کبد اطلاق می شود.
البته لازم به ذکر است که کبد به صورت طبیعی دارای مقداری چربی در خود می باشد ( که در حدود ۵% وزن کل کبد می شود) اما هرگاه به دلیلی میزان این چربی افزایش یابد و بیشتر از ۱۰-۵% وزن کل کبد شود، در این صورت فرد مبتلا به بیماری کبد چرب شده است.
علائم :
بیماری کبد چرب در حالت معمول  علامت   و نشانه خاصی نداشته و روندی آرام و خاموش دارد; ولی در صورتیکه بدون درمان رها شود،  به مرور پیشرفت کرده و علائمی نظیر ضعف و بی حالی، خستگی، عدم تمرکز، بی اشتهایی، تهوع، درد ناحیهء کبد(سمت راست و بالای شکم) و بزرگی کبد را ایجاد می کند.
تشخیص:
بیماری کبد چرب در مراحل اولیه به صورت کاملاً اتفاقی و در جریان بررسی های آزمایشگاهی معمولی و یا سونوگرافی تشخیص داده می شود. در این حالت آنزیم های کبدی(SGOT و SGPT) افزایش یافته و در سونوگرافی نیز علائمی دال بر تجمع و رسوب چربی در کبد مشاهده می شود.
دسته بندی بیماری:
براساس عامل ایجاد کنندهء کبد چرب، این بیماری به سه دسته تقسیم می شود:
کبد چرب الکلی: این نوع به دلیل مصرف مشروبات الکلی ایجاد می شود و در اروپا و آمریکا شایع است.
کبد چرب غیر الکلی: این نوع به دلایلی به جز الکل ایجاد می شود و در کشور ما شایع است.
کبد چرب حاد بارداری: یک نوع حالت بسیار نادر است که در جریان برخی از بارداری ها رخ داده و حدود ۲۵% مرگ و میر دارد. علت آن نا شناخته است.
دلایل ایجاد کبد چرب غیر الکلی:
دلایل متعددی در ایجاد این نوع دخیلند ولی مهمترین آنها عبارتند از :
الف) چاقی یا اضافه وزن
ب) دیابت شیرین
ج) بالا بودن چربی و کلسترول خون
د) سایر موارد عبارتند از: کاهش دادن وزن به صورت شدید و ناگهانی، برخی بیماریهای مادرزادی، گرسنگی طولانی مدت، مصرف برخی از داروها و…….
نظریه طب سنتی در خصوص علت ایجاد کبد چرب:
کبد به طور طبیعی دارای مزاج گرم و تر می باشد. هرگاه این عضو دچار سردی شود، توانایی آن در تجزیه و تحلیل چربیها کاهش یافته و این امر موجب انسداد و گرفتگی در کبد و مجاری آن، رسوب چربی و پیدایش کبد چرب می شود. سرد شدن کبد به دلایل مختلفی رخ میدهد که عبارتند از:
افراط در مصرف مواد غذایی با طبع سرد(ماست، ترشی جات، خیار،….)، نوشیدن مایعات سرد به خصوص وسط غذا، عدم تحرک کافی بدن، استرس و …
بدیهی است که توجه به موارد فوق نقش بسیار مهمی در پیشگیری و درمان این بیماری دارد.
آمار چه می گویند؟
به دلیل سبک زندگی مدرن و ماشینی امروزه، رواج الگوهای نادرست تغذیه ای، قرار گرفتن در معرض انواع سموم و آلودگی های غذایی، دارویی، محیطی ، صنعتی و … کبد در معرض انواع آسیب ها و اختلالات می باشد. برطبق آمار، کبد چرب بیماری شایع قرن حاضر است و کشور ما ایران نیز از این قاعده برکنار نیست.
طبق اعلام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ششمین کنگره بین المللی هپاتیت تهران، مشکل اصلی ما برای آینده ی کشور، معضل کبد چرب است و هم اکنون ۳۰% مردم ایران مبتلا به این عارضه هستند. متأسفانه با توجه به وجود اپیدمی چاقی و اضافه وزن در کشور این آمار در آینده افزایش خواهد یافت. براساس مطالعات صورت گرفته در ایران حدود ۷% دانش آموزان در مقطع دبستان و راهنمایی مبتلا به این بیماری هستند که به دلیل کم تحرکی وتغذیه ناصحیح این درصد رو به افزایش است.
عوارض بیماری کبدچرب چیست؟
در مراحل اولیه بروز بیماری، فقط تجمع وانباشتگی چربی در کبد رخ می دهد و التهابی موجود نیست. در صورتیکه دراین مرحله اقدام به رفع عارضه نشود حدد ۳۰-۲۰ درصد مبتلایان دچار التهاب کبد می شوند
( هپاتیت ناشی از کبد چرب). در صورت عدم درمان در این مرحله، ۱۵% از این افراد در نهایت دچار آسیب و نارسایی کبد(سیروز کبدی) می شوند. در این حالت بافت کبد دچار ضایعه مزمن و برگشت ناپذیر شده و سرانجام این امر، تخریب و از کار افتادگی کامل کبد می باشد. متأسفانه درمان بیماری در این مرحله (برخلاف دو مرحله قبلی) بسیار مشکل است.
 
چه باید کرد؟
با توجه به دلایل ذکرشده، به روشنی مشخص است که باید عوامل مساعد کننده ی این وضعیت را تا حد امکان اصلاح کرد. در حقیقت، مهمترین اقدام در جهت پیشگیری و درمان کبد چرب، اصلاح سبک وشیوه ی زندگی و عادات تغذیه ای می باشد. توجه به نکات زیر  بسیار مهم است:
*کنترل چاقی و اضافه وزن: برای این منظور باید به حد کافی تحرک بدنی داشت و از پرخوری و بدخوری پرهیز کرد. کاهش وزن باید حتماً به آرامی و به تدریج صورت گیرد.
*کنترل قند، چربی و کلسترول خون: برای این منظور می توان از دارو، رژیم غذایی و یا ترکیبی از هر دو (با صلاحدید پزشک) استفاده کرد. توصیه می شود از مصرف غذاهای چرب، شور و سرخ شده، لبنیات پرچرب، انواع تنقلات شور (چیپس، پفک و …)، انواع فست فود، غذاهای حاوی مواد نگهدارنده، غلات تصفیه شده و بدون سبوس و مواد غذایی با محتوای قندی بالا تا حدامکان پرهیز شود و در عوض به مقدار بیشتری از میوه ها و سبزیجات تازه استفاده گردد.
*علاوه بر موارد فوق، در طب سنتی بر عدم استفاده از آب و مایعات سرد حین غذاخوردن، استفاده از ادویه جات گرم در غذاها و پرهیز از مصرف مواد غذایی با طبیعت سرد تأکید شده است.
نقش گیاهان دارویی در بیماری کبد چرب:
خوشبختانه باید گفت گیاهان دارویی (در کنار اصلاح سبک زندگی و الگوی تغذیه ای) نقش بسیار مؤثری در بهبود این بیماری دارند. این گیاهان از طریق کاهش دادن میزان چربی، کلسترول و قند خون و همچنین تحریک ترشح و دفع صفرا، منجر به دفع چربی های تجمع یافته در کبد شده، انسدادها و گرفتگی های کبد و مجاری صفراوی را برطرف کرده و توان کبد را در جهت هضم چربی ها و دفع سموم از بدن افزایش می دهند. این گیاهان نقش بسیار اساسی در پاکسازی و سم زدایی کبد داشته و به بهبود بیماری کبد چرب و ارتقاء سطح سلامتی عمومی فرد کمک مؤثری می کنند.
خبر خوب !!!
نگران نباشید!
اگر شما مبتلا به کبد چرب هستید و این مطلب را تا به این جا مطالعه کرده اید، برایتان مژده ای داریم و آن اینست:
” در صورت رعایت رژیم غذایی توصیه شده، انجام ورزش و تحرک بدنی مناسب و استفاده از روشهای درمانی گیاهی مؤثر، این بیماری به صورت کامل و بدون برجای گذاشتن هیچ نوع عارضه ای بهبود می یابد.” پس: تا فرصت باقیست شروع کنید! تندرستی ارزشمندترین هدیه خداوند به انسان است، برای یک شروع خوب هنوز فرصت باقیست!